Column Bisschop De Korte uit Friesch Dagblad 22-11-2010
bron: http://www.bisdomgroningenleeuwarden.nl/?O=558&Page=312
Alphons Ariëns en armoede
Morgen reis ik van het hoge noorden naar Enschede voor de jaarlijkse Ariënsherdenking. In de Jacobuskerk zal ik op verzoek van het Ariënscomité, die de herinnering van Alphons Ariëns ( 1860 -1928) levend houdt, de feestelijke Eucharistie celebreren. Ariëns geldt binnen de rooms- katholieke gemeenschap van Nederland als een van de grote voorlieden van de sociale emancipatie. Hij werd in 1860 in Utrecht geboren. Alphons was een religieuze jongeman en werd priesterstudent. Als zoon van een advocaat, ontwikkelde hij al vroeg een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Na zijn priesterwijding liet de bisschop hem in Rome studeren. In Italië had hij een scherp oog voor de sociale gevolgen van de industrialisering van de samenleving. In Turijn maakte hij kennis met Don Bosco en diens werk onder zwerfjongeren. Na zijn promotie in Rome, keerde Ariëns terug naar ons land en werd in 1886 kapelaan in Enschede. Die stad maakte in de tweede helft van de 19de eeuw een snelle ontwikkeling door. De textielindustrie ontwikkelde zich en ging gepaard met een immense sociale problematiek. Diepe armoede en immens drankmisbruik waren centrale problemen waar de jonge kapelaan mee in aanraking kwam. Ariëns deed alles om de positie van de katholieke arbeiders te verbeteren.
Zelfgave
Ariëns’ spiritualiteit wordt bepaald door een sterke betrokkenheid op de persoon van Christus. Het gaat hem om Christus en zijn kruis.De zelfgave van Christus, tegenwoordig gesteld in de Eucharistie, geeft Ariëns de kracht om zelf ten volle dienstbaar te zijn. Hij spreekt over zijn geloof in relationele termen. Het gaat hem ten diepste om de persoonlijke relatie met Christus In het leven van Ariëns zijn contemplatie en actie harmonieus met elkaar verbonden. Zijn pastoraat en zijn inzet voor de emancipatie van de katholieke zaak vormen een eenheid. Ariëns diepe verbondenheid met Christus geeft hem de kracht tot persoonlijke levensheiliging. Hij leeft sober en toont concrete solidariteit. Hij geeft voedsel, kleding en geld aan de armen. Zijn bestrijding van het drankmisbruik impliceert voor hem persoonlijk geheelonthouding. Dr. Alphons Ariëns is zo een van de leidende figuren van de katholieke emancipatie in ons land geworden, met name van de emancipatie van de katholieke arbeiders.
Humanisme
Ariëns brengt een integraal christelijk humanisme in beeld. Vanuit zijn liefde voor God is hij beschikbaar voor mensen, juist ook voor de kleinen en kwetsbaren van zijn dagen. Geen activisme zonder geestelijke wortels maar christelijk actie gevoed door een intense vriendschap met Christus. Wij leven in een totaal andere tijd dan Ariëns. Ons land is de afgelopen decennia uitermate welvarend geworden. De meerderheid van de bevolking is opgenomen in de middenklasse. Maar ook in ons rijke land bestaat er nog steeds een hardnekkige kern van armen. Begin deze maand kwam dat in beeld bij de presentatie van het kerkelijke onderzoek Armoede in Nederland 2010. De internationale kredietcrisis en economische malaise vertalen zich in een spectaculaire groei van het aantal hulpaanvragen bij de kerken. Bij de PKN zien wij een verdubbeling; bij mijn eigen Kerk een stijging van meer dan 20%. In 2009 hebben de kerken gezamenlijk bijna 30 miljoen euro besteed aan diaconale hulp. Geld ging naar individuele personen in nood maar ook naar noodfondsen en voedselbanken. De waarde van de vele uren kerkelijk vrijwilligerswerk is dan nog niet genoemd, maar meerdere onderzoeken becijferen die waarde op enkele honderden miljoenen euro’s. Zo stellen kerkmensen, evenals Ariëns een eeuw geleden, op talloze plaatsen daden van barmhartigheid.
Schild
Tijdens de presentatie van het Armoedeonderzoek heb ik, evenals de preses van de PKN, ds. Verhoeff, onze overheid opgeroepen een fatsoenlijke bescherming van onze arme burgers te bieden. De overheid behoort immers een schild voor de zwakken te zijn. Nog steeds behoort ruwweg 8% van de bevolking tot de armen. Het gaat om eenoudergezinnen met kinderen; mensen zonder betaald werk; asielzoekers, ouderen., mensen met een chronische beperking en mensen van diverse etnische afkomst. De kerken en andere geloofsgemeenschappen zijn geen politieke partijen maar wel morele instanties binnen het maatschappelijke middenveld. Zij zijn geroepen om een bijdrage te leveren aan het morele kompas van onze cultuur. Een door het christelijk geloof bestempelde beschaving komt op voor de waardigheid van mensen, ook van de kleinen en sociaal uitgeslotenen. Christus roept, in lijn met de profeten van het Oude Verbond, ons op tot een overvloedige gerechtigheid. Evenals Ariëns een eeuw geleden, staan wij voor de uitdaging om in ons, nog steeds uiterst welvarende, Nederland te komen tot een effectieve aanpak van de armoede en concrete hulp aan mensen die leven op of rond de armoedegrens. Een spreekwoord zegt: “ Wie andere mensen gelukkig maakt, zal zelf gelukkig worden”. Dat wij individueel en collectief een bijdrage mogen leveren aan het geluk van andere mensen. Heel bijzonder van armen en kwetsbaren in ons land. Het zal ons tot zegen zijn.
Mgr. Dr G.J.N. de Korte