Een markante sociale priester
KAF EN KOREN Column (uit TCTubantia 11 november 2017)
Hoe merkwaardig het ook mag overkomen dat het jongste gebouw van de Saxion Hogescholen in Enschede vernoemd is naar de rooms-katholieke priester Alphonse Marie Auguste Joseph Arïens (1860-1928), dat besluit is niet meer dan terecht genomen. Saxion heeft al zijn panden de naam van een bekende persoon uit Twente gegeven. Alphons Arïens staat nu in het rijtje met Epi Drost en Ko Wieringa. Delen van die gebouwen dragen alleen achternamen: Wolvecamp, Haanstra, Elderink, Schierbeek, Hofstede Crull, Stork en Hazemeijer. Eigenlijk was er ook geen andere keuze mogelijk. Het nieuwste Saxiongebouw is het voormalige ziekenhuis Medisch Spectrum Twente aan het Arïensplein. Op dat plein is Alphons Arïens in brons afgebeeld als een ingetogen, wat stijve, statige en strenge man, die in diep gepeins verzonken is.
Alphons Arïens, die 15 jaar kapelaan was in Enschede, trok zich op het einde van de negentiende eeuw het lot van de rooms-katholieke arbeiders aan. Hij organiseerde ze in arbeidersverenigingen en vakbonden en streed tegen het wijdverbreide drankmisbruik.
Het gedachtegoed en de spiritualiteit van Alphons Arïens zijn actueler dan ooit. Enschede was in de jaren van zijn verblijf een troosteloze provinciestad, zwart van de rook met alleen textielfabrieken en armoedige arbeiderswoningen. Arïens verdiepte zich direct na zijn aankomst in wat destijds de 'sociale kwestie' genoemd werd: de zeer slechte woon- en werkomstandigheden, de lange arbeidsduur, de lage lonen en de vrouwen- en kinderarbeid. De jonge Enschedese kapelaan liet zich leiden door de katholieke sociale leer, zoals die zich vanaf de encycliek Rerum Novarum van paus Leo XII uit 1891 ontwikkeld heeft. De samenleving, die de katholieke sociale leer propageerde, positioneerde zich tussen het kapitalisme en het socialisme. Voortdurend heeft de katholieke sociale doctrine zich scherp gekeerd tegen het ongebreidelde kapitalisme, waarvan de uitwassen bestreden dienen te worden en waarbij aan arbeiders het recht toegekend werd zich te organiseren in vakorganisaties om hun belangen te kunnen verdedigen.
Een eeuw na Alphons Arïens bestaat er nog altijd een 'sociale kwestie'. In de huidige, zo veelgeprezen vrije markt-economie groeit de kloof tussen arm en rijk, worden de bodemschatten op nietsontziende wijze geplunderd en wordt het milieu onherstelbaar aangetast. De liberale vrije markt-economie is bovendien niet in staat bestaanszekerheid te bieden aan grote delen van de bevolking. Banen worden vernietigd, arbeid wordt uitgestoten en gemarginaliseerd, sociale voorzieningen worden teruggeschroefd, mensen worden teruggeworpen op hun vermogen om te kunnen overleven.
De sociale priester was ervan overtuigd dat een samenleving een bezield verband nodig heeft, een gemeenschappelijk ideaal en verbindende waarden, die voortkomen uit het geloof. Het ging hem om de materiële en spirituele verheffing van de arbeiders. Daarbij hoorde ook het streven om hen voor de katholieke kerk te behouden en ze uit de invloedssfeer van het socialisme te houden. Een bezield verband is in onze tegenwoordige samenleving nauwelijks nog te ontdekken. Individualisme, consumentisme en genotzucht daarentegen vieren hoogtij. Mensen hebben geen boodschap aan plichten tegenover de gemeenschap, maar eisen wel hun rechten op. In die zin is het denken van Alphons Arïens nog steeds actueel. Zijn naam verdient het om in ere gehouden te worden.
@TheoKrabbe
TCTubantia 11 november 2017
Landelijke Ariëns-herdenking 2017 Enschede
De jaarlijkse Ariëns-gedachtenisviering zal ook dit jaar weer plaatsvinden op de derde zondag van november, te weten 19 november a.s.
Zoals gebruikelijk wordt deze eucharistieviering gehouden in de St. Jacobuskerk aan de Oude Markt te Enschede. Aanvang 11.00 uur.
Celebranten zullen zijn kardinaal W.J. Eijk, aartsbisschop van Utrecht,
pastoor A.G.M. Monninkhof, pastoor van de Jacobus de Meerdere-parochie van Enschede, geassisteerd door Th. Reuling ofs, als permanent diaken verbonden aan de parochie H. Gabriël te Didam e.o., tevens lid van de Orde van Franciscaanse Seculieren (ofs) en van het Ariëns Comité.
Onlangs heeft paus Franciscus de 33e zondag door het jaar uitgeroepen tot Werelddag van de Armen, als een voortzetting van en een herinnering aan het Jaar van de Barmhartigheid. De Ariënsgedachtenis viering zal aandacht aan besteden aan deze Werelddag.
Het thema van de viering zal voorts te maken hebben met geloofsverdieping.Medewerking verlenen het Ariëns Koor uit Enschede, en de Kon. Enschedese Leo Harmonie, in 1893 door Ariëns zelf opgericht.
Na de H. Mis is iedereen welkom in het parochiecentrum achter de kerk voor een informeel samenzijn.
Er zullen ook weer boeken en kaarsen te koop zijn.
Hoogachtend,
Het Ariëns-comité
Mogelijke theaterproductie over Ariëns
In TCTubantia stond een artikel over plannen voor grootschalige theaterproducties in Twente.
Voor 2019 staat een stuk over Ariëns op het programma.
Zie ook: http://www.tubantia.nl/regio/twentse-theaters-bundelen-krachten-voor-meer-producties-op-locatie~aac65fd5/
{aridoc width="750" height="1000" }images/publicaties/Ariens-theaterproductie-31082017.pdf{/aridoc}
Kardinaal Eijk ontvangt Italiaanse versie biografie Ariëns
v.l.n.r.: Ronald Valk, pastoor Ten Have, kardinaal Eijk en Jan Hinke
Ook paus Franciscus kreeg exemplaar van het boek
Kardinaal Eijk nam op 24 mei de Italiaanse vertaling van de biografie over Alphons Ariëns in ontvangst. Auteur Henri ten Have (pastoor van de parochie Zalige Titus Brandsma), secretaris Jan Hinke van het Ariëns Comité en vertaler Ronald Valk boden de Italiaanse versie (uitgeverij Effatà) aan kardinaal Eijk aan. Op 10 mei had Ten Have het boek ook al aangeboden aan paus Franciscus.
Bij die overhandiging aan de paus zei pastoor Ten Have onder meer: “Heilige Vader, ik wil u graag deze biografie aanbieden over de Dienaar Gods Alphons Ariëns, die zeer veel heeft gedaan voor de arbeiders en de armen en die een voorbeeld was voor de sociale betekenis van het Evangelie.” De paus gaf volgens Ten Have duidelijk blijk van zijn belangstelling. De dag tevoren had hij de Nederlandse en de Italiaanse edities van zijn boek aangeboden aan prins Jaime de Bourbon de Parme, de Nederlandse ambassadeur bij de Heilige Stoel. “Hij had grote interesse in de betekenis van Ariëns’ leven,” aldus Ten Have.
Ten Have vertelde kardinaal Eijk dat relator (adviseur namens de Congregatie voor de Zalig- en Heiligverklaringen) pater Kijas deze vertaling in het Italiaans had aangeraden. “We zijn dankbaar dat we hiermee iets van de inspiratie van Ariëns kunnen teruggeven aan Italië. Hij heeft daar gestudeerd en vond er zijn inspiratie onder andere door zijn contacten met Don Bosco en vele sociale bezoeken.”
De vertaling kan fungeren als onderdeel van de processtukken van Ariëns’ zaligverklaringsproces en zorgen voor grotere bekendheid in Italië. In de Italiaanse versie is ook een gebed om de voorspraak van Ariëns opgenomen. Een eventueel wonder op zijn voorspraak kan doorgegeven worden aan het Ariëns Comité of aan de vice-postulator Ten Have. Dat zou één van de belangrijkste stappen zijn in het proces. Ten Have: “Maar ook als dat wonder nog uitblijft, is voortzetting van het proces belangrijk. Zonder wonder wordt Ariëns waarschijnlijk niet zaligverklaard, maar kan hij wel erkend worden als ‘Eerbiedwaardige Dienaar Gods’: de hoogste erkenning van de Kerk voor iemands deugdzaamheid op basis van onderzoek naar zijn levensverhaal. Dat verdient Ariëns en zo kan hij goed in herinnering gehouden worden. Mocht er ooit een wonder gebeuren, dan is het meeste onderzoekswerk (namelijk naar zijn levensverhaal) al gedaan. Er zijn wel wonderlijke gebedsverhoringen op voorspraak van Ariëns gemeld, maar die waren onvoldoende gedocumenteerd om als wonder erkend te worden. Maar je weet nooit wat er nog kan gebeuren.”
Kardinaal Eijk zei het drietal “zeer erkentelijk” te zijn voor alle aandacht voor Ariëns. “Ik vind hem een voorbeeldpriester – onze priesteropleiding het Ariënsinstituut is niet voor niets naar hem vernoemd. Hij is een icoon, een priester die leefde vanuit de Eucharistie met oog voor de pastorale en fysieke nood. Zo moeten priesters leven.”
De Franciscaanse Beweging organiseert onder de naam Lieverlede een verdiepingsjaar
Juni 2017
Franciscaanse Beweging
Van der Does de Willeboissingel 11
5211 CA ’s-Hertogenbosch
Tel: 073-6131340
E-mail:
Web: www.franciscaansebeweging.nl
Lieverlede – Bezinning op je levensweg
5 weekenden bij de franciscanen in Megen
De Franciscaanse Beweging biedt onder de naam ‘Lieverlede’ in 2018 een bezinningsperiode van vijf weekenden aan. Voor mensen die pas op de plaats willen maken om hun levensweg tot nu toe te overzien en bewust naar de toekomst willen kijken. Deze bezinningsperiode wordt verbonden met je zoektocht naar God. Van januari tot en met juni verblijf je een weekend per maand onder begeleiding bij de broeders franciscanen in Megen. Thuis verdiep je je verder in wat je tijdens die weekenden aangerijkt krijgt.
Lieverlede is een jaar ‘in gelovig perspectief’. Het biedt je de mogelijk te reflecteren op jouw relatie met God en de manier waarop die de afgelopen jaren vorm heeft gekregen. Tegelijkertijd kijk je vooruit, naar wat de toekomst je te brengen heeft, of naar welke keuzes je nog te wachten staan. Elk weekend is een aanzet om wat je ontdekt en ervaren hebt, te verwerken in jouw persoonlijk levensverhaal. Die aanzet wordt gegeven door middel van creatieve werkvormen, wijsheden uit het christendom, de psychosynthese en de franciscaanse spiritualiteit.
Thema’s tijdens de cyclus zijn: ‘geraakt worden’, ‘verlangen’, ‘verzoening’, ‘thuiskomen’ en ‘op nieuw op weg’.
De eerstvolgende cyclus van vijf weekenden start in januari 2018 en eindigt in juni van dat jaar. De weekenden worden gehouden in het gastvrije klooster van de franciscanen in Megen. Kosten: € 695,- (korting voor minder draagkrachtigen is mogelijk). Per groep kunnen maximaal 10 mensen deelnemen. De begeleiding is in handen van Heileen Holman en Marja Heuzeveldt.
Data: 12 – 14 januari, 16 – 18 februari, 23 – 25 maart, 27 – 29 april en 1 – 3 juni 2018.
Tijdstip: vrijdagavond 19.30 uur – zondagmiddag 16.00 uur
Kosten: € 695,- Korting voor minder draagkrachtigen is mogelijk.
Aanmelding: Een uitgebreid informatiepakket (met aanmeldingsformulier) kan worden opgevraagd bij de coördinator van Lieverlede, Heileen Holman,
De Franciscaanse Beweging (FB) staat voor ontmoeting, verbondenheid, verdieping en bezinning. In Nederland telt de Franciscaanse Beweging twaalfhonderd leden, mensen die zich laten inspireren door het levensmodel van Franciscus en Clara van Assisi. Zij streven een eenvoudige levenswijze na, dicht bij andere mensen en andere schepselen, met respect voor de ander en respect voor natuur en milieu. Kernwaarden van de FB zijn: eenvoudig, betrokken, kwetsbaar en vredelievend.
Klooster Megen