Ariëns Comité

Een jaar van de Stichting Het Ariëns-Comité (in het vervolg genoemd het Ariëns Comité) kent enerzijds een vaste structuur van activiteiten en vergaderingen, anderzijds een diversiteit aan andere, meer spontane gebeurtenissen. 
De vaste jaarlijkse activiteiten betreffen de landelijke Ariënsgedachtenis-viering op de derde zondag van november in Enschede, de Ariëns-herdenking in Maarssen op de laatste zondag van augustus en de Ariëns-lezing, meestal in het voorjaar. Naast de periodieke voorbereiding van deze activiteiten, vraagt een aantal andere taken continue aandacht, zoals de zorg voor de devotiekapel in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede, het voeren en stimuleren van het proces voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns en het bijhouden van de website www.arienscomite.nl.
Het bestuur van het landelijk Ariëns Comité komt bijeen in een voor- en een najaarsvergadering in Apeldoorn. Aan het begin van elk jaar is er een overleg tussen het dagelijks bestuur van het Ariëns Comité en mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop en vicaris-generaal van het Aartsbisdom Utrecht, over zaken die te maken hebben met het Ariëns Comité en met de voortgang in het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns. 

– Bij de Ariënsgedachtenis-viering in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede op zondag 19 november was mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop van Utrecht, de hoofdcelebrant. Hij werd geassisteerd door P.F. Daggenvoorde, pastoor van de parochie St. Jacobus de Meerdere te Enschede, en diaken A.J.H. van Vilsteren, diocesaan diaconaal werker van het aartsbisdom Utrecht. Het thema was “Ariëns als parochieherder”. Tijdens de viering werden herdacht P. Rentinck, vicaris-generaal van het aartsbisdom Utrecht, en vakbondsbestuurder en wethouder J. Ros. Medewerking aan de feestelijke viering verleenden de Stadsharmonie en een gelegenheidskoor samengesteld uit de parochiële koren van Enschede. Aan de voet van het priesterkoor stond tentoongesteld een recent in Steenderen op de zolder van de sacristie teruggevonden schilderij van Alphons Ariëns, dat in 1955 door Jan Brugge werd geschilderd.
– De Ariëns-herdenking in Maarssen vond plaats op zondag 27 augustus. Zoals altijd was er eerst een stille bedevaart van de Heilig Hartkerk in Maarssen naar de begraafplaats Beresteijn, waar een gebedsviering bij het graf van Alphons Ariëns werd gehouden met mgr. Th. Hoogenboom als agens. Deze was ook de hoofdcelebrant in de daarop volgende Eucharistieviering in de Heilig Hartkerk. Aanwezig waren traditiegetrouw de docenten en seminaristen (en hun naaste familie) van de Utrechtse priesteropleiding het Ariënsinstituut. Voor hen vormt de Ariënsdag in Maarssen het begin van het nieuwe studiejaar. De stemmige eucharistieviering eindigde weer met het huldelied voor Alphons Ariëns. De viering werd ook bijgewoond door twee achterkleindochters van een broer (Theodoor) van Alphons Ariëns.
– Ook in de geloofsgemeenschap van de H. Willibrord te Steenderen (die deel uitmaakt van de parochie HH. Twaalf Apostelen) werd dit jaar weer aandacht geschonken aan Alphons Ariëns. 

De Ariëns Lezing 2023 werd gehouden door dhr. Ton Crijnen op 15 juni in het Katholiek Documentatie Centrum te Nijmegen. Het onderwerp was: ‘Herman Schaepman en Alphons Ariëns als voortrekkers van de katholieke emancipatie’. De teksten van de Ariëns-lezingen (vanaf 2001) staan integraal op de website www.arienscomite.nl. De Ariëns Lezing 2023 is ook terug te zien op https://www.ru.nl/kdc/@1386257/ariens-lezing-2023-terug-zien. De livestream staat online op: https://youtube/oehG5eRtlRw.

De organisatie rond de Maria-Ariëns kapel is in handen van de parochie St. Jacobus de Meerdere, i.c. de gelijknamige locatie, te Enschede. Mw. Kortman-Huizinga c.s. houden de kapel schoon. Ook de interieurgroep draagt hier haar steentje aan bij. Het Ariëns Comité is hen daar zeer dankbaar voor. 

Het aantal bezoekers aan de kapel bedraagt gemiddeld enkele tientallen per dag.

Er zijn ook dit jaar weer vorderingen gemaakt in het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns. 
- Het Ariëns Comité werkt sinds 2015 aan een nieuwe Positio super vita, virtutibus et fama sanctitatis Alphonsis Ariëns, in te dienen bij het Dicasterie van de Heiligverklaringen in Rome. Vijf onderdelen hiervan zijn inmiddels klaar en aan het zesde wordt gewerkt. Alle teksten van hoofdstukken en brondocumenten zijn in het Italiaans vertaald door dhr. R. Valk. Dit zesde onderdeel is de Fama Sanctitatis (de geschiedenis van de roep van heiligheid en de levende devotie). De (samenvattende) tekst voor dit zesde onderdeel is einde 2023 gevorderd van 1928 tot en met 1945. Voor elke vermelding is een achterliggend brondocument aanwezig. 
- Dhr. H. Crijns heeft het afgelopen jaar veel tijd besteed aan bronnenwerk voor het te schrijven hoofdstuk over de Fama Sanctitatis voor deze Positio. Vooral bronnen van de jaren zestig tot en met negentig van de vorige eeuw zijn aan bod gekomen. Het is nu mogelijk om het schrijfwerk aan het samenvattende hoofdstuk te vervolgen vanaf 1945.
- Het Ariëns Comité blijft oproepen tot nieuwe getuigenissen van gebedsverhoring op voorspraak van Ariëns. 

Andere activiteiten rond zaligverklaring en devotie
- In 2023 hebben we drie relikwie-aanvragen ontvangen. Vanuit de Filipijnen, Argentinië en Mexico. 

– In Haaksbergen en Enschede zijn dit jaar allerlei Ariëns gerelateerde attributen teruggevonden, zoals een volledige toog, lappen toogstof, stukjes toog, een relikwie in een doosje met Ariëns speld en dertig relikwiedoosjes (theca’s), zodat we nu een aardige voorraad aan relikwie-materiaal bezitten. Een en ander geeft ons de mogelijkheid relikwieën met certificaat te maken. Ook gaan we bidprentjes uitgeven voorzien van een stukje toog van Alphons Ariëns. Deze relikwieën zullen in de loop van 2024 beschikbaar zijn.

- Het geïllustreerde Overzicht van Ariëns Bidprentjes is in 2023 verder aangevuld. Het document is te lezen op onze site: https://arienscomite.nl/over-ariens/publicaties/402-overzicht-bidprentjes-ariens-2021.

– bidprentje en gebedsfolder zijn thans klaar in drie talen (Nederlands, Engels en Italiaans). 

- Het concept voor een ‘Noveenboekje eerbiedwaardige Dienaar Gods Alphons Ariëns’ ligt nog ter lezing bij mgr. Th. Hoogenboom en vice-postulator pastoor H. ten Have.

- Tijdens de wekelijkse eucharistieviering op vrijdagochtend in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede wordt elke keer tijdens de voorbeden gebeden voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns. 

De website www.arienscomite.nl functioneert goed, zowel qua structuur als wat betreft de beveiliging. De programmatuur is geheel vernieuwd en voldoet aan de nieuwe veiligheidsstandaard. Er is voldoende kopij.
Dit jaar zijn vier digitale Nieuwsbrieven uitgegaan.

Elk jaar proberen we aandacht te schenken aan een bepaald thema met betrekking tot Alphons Ariëns. Het thema van dit ‘Ariënsjaar 2023’ werd ontleend aan het historische gegeven dat 100 jaar geleden (in 1923) Ariëns o.a. te maken had met het Duitse sanatorium Heidhausen. De vraag kwam op hoe Ariëns met zieken omging of ruimer hoe hij als pastoor zijn herderlijke taken invulde. Dit bracht ons tot het thema “Ariëns als parochieherder”. Dit werd ook het thema van de Ariënsgedachtenis-vieringen in Maarssen en Enschede.

Ariënsprijs voor Diaconie 2025 in het aartsbisdom Utrecht
Er zijn voorbesprekingen geweest met Mgr. Th. Hoogenboom en diocesaan diaconaal werker A. van Vilsteren. Juni 2024 worden de activiteiten voor de Ariëns Prijs opgepakt.

Jubileumjaar 2028
Er is een begin gemaakt met de voorbereiding van het jubileumjaar 2028, het jaar waarin het 100 jaar geleden zal zijn dat Mgr. Dr. Alphons Ariëns overleed. De heren H. Crijns en P. Quik hebben in eerste instantie een uitgebreid Praatpapier opgesteld met aandachtspunten. Vervolgens is een projectgroep gevormd (tot nu toe bestaande uit H. Crijns, C. Dols, J. Hinke en P. Quik), die in december voor de eerste keer bijeen is gekomen. Tevens heeft dhr. Crijns een gesprek gehad met dhr. J. Roemer, voorzitter van Sobriëtas. Ook Sobriëtas zal participeren in de organisatie van het jubileumjaar 2028. We maken plannen om met musea in plaatsen waar Ariëns gewerkt heeft tot een expositie en tot activiteiten te komen.

Het Ariëns Comité onderhoudt contacten met verschillende organisaties, die een band hebben met Alphons Ariëns.
- De contacten met de Franciscaanse familie lopen vooral via ons bestuurslid diaken Th. Reuling ofs van de Orde van Franciscaanse Seculieren.
 - De band met vakcentrale FNV loopt via dhr. G. van der Meulen, lid van het bestuur. Sinds het overlijden van ons bestuurslid dhr. A. van Kints is de band met de vakcentrale CNV verbroken. We zullen proberen deze band te herstellen.
- De band met het Katholiek Documentatie Centrum Nijmegen wordt onderhouden door bestuurslid dhr. Chr. Dols.
- Het Ariëns Comité heeft goede contacten met de RK Studentenvereniging Alfons Ariëns van de Universiteit Twente (officieel genaamd: Stichting Ariëns Katholieke Studenten). 
- Met het Ariënsinstituut, het seminarie van het Aartsbisdom Utrecht, zijn jaarlijks contacten, die o.a. samenhangen met de Ariëns-herdenking in Maarssen eind augustus.
- De Koninklijke Enschedese Leo Harmonie, vaste deelnemer aan de Ariëns gedachtenisviering, fuseerde in 2020 met het Muziekcorps der voormalige Schutterij tot de Stadsharmonie Enschede. Onze betrekkingen met deze harmonie zullen dezelfde blijven. Aan het einde van het jaar ontstonden er contacten omtrent de overdracht van hun Ariëns archief en voorbereidingen inzake de viering van 700 jaar Enschede in 2025.
- Soortgelijke banden zijn er met het Ariënskoor van de parochie St. Jacobus de Meerdere.
- De contacten met de Stichting Sobriëtas, die van oudsher sterk betrokken is bij het zaligverklaringsproces van Alphons Ariëns, worden jaarlijks door het bestuur onderhouden. 
– Er is ook een goed contact ontstaan met diocesaan diaconaal werker diaken A. van Vilsteren. Hij is lid geworden van de jury van de Ariëns Diaconie Prijs en van de Twentse Werkgroep. Op 25 november was het Ariëns Comité met een stand aanwezig op de door hem georganiseerde diocesane PCI-bijeenkomst in het Titus Brandsma Huis in Deventer-Colmschate.

Bestuur Ariëns Comité
- Na het overlijden van dhr. A. van Kints bestaat het bestuur nu uit elf leden, zoals ook bij de Kamer van Koophandel te Utrecht (o.a. door UBO-registratie) bekend is. Wij hopen bij het CNV een opvolger voor dhr. Van Kints te vinden.
- Vice-postulator van het zaligverklaringsproces pastoor H. ten Have nam aan het begin van het jaar afscheid van de Titus Brandsma-parochie in Wageningen en werd geïnstalleerd als pastoor van de Sint Franciscus-parochie te Apeldoorn-Twello en omgeving.
- dhr. A. Bakker heeft op 25 augustus afscheid genomen van de locatie Jacobus de Meerdere in Enschede. Hij heeft vanaf 2007 in diverse functies als vrijwilliger gewerkt, en met vrijwilligers, medewerkers en diverse pastores veel tot stand gebracht.
- Diaken Th. Reuling ofs ging in de H. Gabriël-parochie in Didam e.o. met emeritaat en zette vervolgens een deel van zijn werk voort als vrijwilliger.   

Twentse werkgroep
Mede door het afscheid van mw. Th. Veneberg-Elfrink en dhr. J. Westendorp functioneerde de Twentse werkgroep feitelijk niet meer. Wij hebben dhr. J. Put uit Hengevelde, o.a. oud-rector van het Grundel Lyceum te Hengelo, bereid gevonden in zijn netwerk uit te kijken naar nieuwe kandidaten uit Twente voor ons Comité en de Twentse Werkgroep. De Twentse Werkgroep heeft nu de aandacht van diocesaan diaconaal werker A. van Vilsteren, pastoor P. Daggenvoorde en dhr. J. Put.

De heiligverklaring van Titus Brandsma O.Carm. (15 mei 2022) was een mooie aanleiding om uit te zoeken of er uitspraken zijn van Titus over Alphons Ariëns en hoe de betrekkingen tussen beiden geweest zijn. Het onderzoek tot nu toe door dhr. J. Hinke met behulp van dhr. Inigo Bocken van het Titus Brandsma Instituut heeft (nog) niet veel opgeleverd. Het ziet er naar uit dat beide geestelijken elkaar weinig getroffen hebben. Uit de schaarse contacten die ze wel hadden (bv het Internationaal Eucharistisch Congres in Amsterdam in 1924) blijkt een grote waardering van Brandsma voor Ariëns.

Na jarenlange voorbereidingen is de herinrichting van het Ariënsplein met Ariënsmonument in Enschede nabij stadscampus Saxion in 2022 afgerond. Het standbeeld van Ariëns, op 16 juni 1934 door het Ariëns Comité onthuld en geschonken aan de stad Enschede, staat nu centraal op het Ariënsplein, dat tevens de toegang is geworden tot de nieuwe campus van de Saxion Hogeschool en tot het ROC van Twente. Met het uitgroeien van de beplanting krijgt het plein steeds meer allure. 

Voor de Ariëns tentoonstelling in Haaksbergen, die al vanaf 2016 in het Theehuis Jordaan loopt, wordt uitgekeken naar een nieuwe locatie, het liefst in Haaksbergen zelf. De heren H. Crijns en J. Hinke hebben hierover gesprekken gehad met pastoor P. Daggenvoorde en met vertegenwoordigers van de Historische Kring Haaksbergen. Meerdere locaties zijn bezocht en met vertegenwoordigers van die plaatsen besproken. De zoektocht heeft in 2023 nog niet tot een concreet resultaat geleid.

Ook in 2023 werden weer documenten en voorwerpen aan het archief en de collecties van het Ariëns Comité toegevoegd. Ook verschenen er weer publicaties over Ariëns. Voor de resultaten op dit gebied verwijzen we naar de Bijlage bij dit Jaarverslag.

J.N. Hinke, secretaris 
m.m.v. van H.J.G.M. Crijns, vice-voorzitter

Bijlage bij het Jaarverslag 2023 van het Ariëns-Comité 

Het Ariëns Comité verzamelt kunstwerken, voorwerpen en boeken die met de priester Alphons Ariëns te maken hebben. 

De navolgende objecten konden in 2023 worden getraceerd of aan de collectie van het eigen archief- en documentatiecentrum in Haaksbergen worden toegevoegd. 

– De kunstenaar Bon Ingen-Housz (1881-1953) maakte in 1937 een verkleinde weergave van het Ariëns standbeeld van August Falise in Enschede. Het landelijk R.K. Werkliedenverbond kocht van dit bronzen Ariëns-beeld een serie van 25 beelden voor de eigen kantoren. Van deze serie heeft het Ariëns Comité er 21 in beeld. Waarschijnlijk heeft de Katholieke Arbeiders Jeugd ook een serie beelden besteld, omdat er een offerte bekend is en de K.A.J. later advertenties plaatste waarin sprake is van 50 beelden. Op onze website staat informatie over deze serie en waar de beelden zich thans bevinden.

– Nieuwe ontwikkelingen dit jaar waren de volgende. Dhr. H. Scholten uit Haaksbergen, actief in het Ariëns Comité van Haaksbergen en de Historische Vereniging Haaksbergen, meldde in mei 2018 aan dhr. H. Crijns, dat er een exemplaar van het Ariënsbeeld van Bon Ingen-Housz in bezit was van de fam. Ten Voorde in Haaksbergen. Deze familie had het gekregen van een goede kennis, die dit beeld had gekocht bij het beeldenwinkeltje ‘t Stiepeltje in Enschede. Het beeld is in 2023 door de familie Ten Voorde geschonken aan de Historische Vereniging Haaksbergen, waar het een plaats heeft gekregen in de leeszaal. 

– Het vorig jaar door ons geschonken Ariënsbeeld uit de serie van Bon Ingen Housz krijgt een plek in het portaal van de H. Hartkerk te Maarssen.
- In september brachten H. Crijns en J. Hinke een bezoek aan het woonzorgcomplex Ariënsstaete in Enschede. Naast de kapel aldaar is een stilteplek gecreëerd voor Alphons Ariëns. Op de tafel staat het Ariënsbeeld van de vroegere directeur Kleinherenbrink. Ernaast een groot schilderij van Alphons Ariëns, dat geschilderd is door Jan Slot (1843-1909).

– In het parochiehuis van de Bonifatius-parochie in Haaksbergen werd een gipsen Ariënsbeeldje aangetroffen uit een serie van een kleiner formaat, dat gemaakt is door een kunstenaar “ABC 400” (verder onbekend tot nu toe) in opdracht van de Ariëns-uitgeverij Roosenboom te Heerlen en de Ariëns-uitgeverij in Enschede in 1938. Een soortgelijk exemplaar is aanwezig op de Ariëns-tentoonstelling in Haaksbergen. Op Marktplaats wisselde dit jaar eenzelfde Ariëns-beeldje van eigenaar. 

- Dhr. H. Crijns kon in juni een Ariëns-beeldje verwerven van dhr. M. Paus uit Tubbergen, die het al heel lang in bezit had. Dit beeldje, dat eveneens gemaakt is door kunstenaar “ABC 400”, is bijzonder omdat het gepolychromeerd is. Het beeldje is tentoongesteld tijdens de Ariëns Lezing 2023 en tijdens de diocesane PCI-dag in Deventer-Colmschate. 

- De heren H. Crijns en J. Hinke brachten op 21 september een bezoek aan dhr. B. Gosen uit Enschede, oud-eigenaar van ‘t Stiepeltje, die indertijd in beelden handelde o.a. van Ariëns. Van hem wisten we al dat er door zijn toedoen naast bronzen beelden van Ariëns ook gipsen beelden in omloop waren. Hij wist ons te melden dat hij van het Ariënsbeeld van Bon Ingen Housz naar het voorbeeld van het beeld dat in de Ariënsstaete aanwezig was mallen gemaakt heeft voor gipsen beelden, waarvan hij er in zijn winkel ’t Stiepeltje tenminste vier verkocht heeft. Van het beeldje van de kunstenaar “ABC 400” uit 1938, dat aanwezig was in de Ariënsgedachteniskerk, heeft hij ook meerdere exemplaren (na)gemaakt en verkocht.

– Op de zolder van de pastorie te Steenderen is een schilderij van Ariëns teruggevonden, begin jaren ‘50 geschilderd doorJan Brugge uit Deventer. Opdrachtgever was het bestuur van het St.-Jozefziekenhuis te Doetinchem, dat het schilderij schonk aan het moederhuis van de zusters van St.-Jozef te Amersfoort uit dankbaarheid voor het werk, dat de zusters toen reeds dertig jaar in het ziekenhuis verrichtten. In de jaren tachtig is het schilderij teruggegaan naar de communiteit van de zusters van St.-Jozef in Doetinchem en daarna is het op de een of andere manier in Steenderen terecht gekomen. Bij de zusters van St.-Jozef in Amersfoort was er na 2005 geen actieve herinnering meer aan het schilderij. In Steenderen wist men er in deze eeuw ook niet meer van, totdat het in oktober 2023 werd teruggevonden. Het schilderij is tentoongesteld tijdens de Ariënsgedachtenis-viering in Enschede en is daarna gerestaureerd. Want in de loop van de tijd had het diverse beschadigingen opgelopen. Het Ariëns Comité gaat in 2024 overleggen waar het schilderij het beste geplaatst kan worden.

- Dhr. H. Crijns heeft in 2022 een schilderij verworven met een gezicht op de oude Jacobus de Meerdere kerk te Enschede, geschilderd door Fedor van Kregten (1871-1937), daterend van voor 1918. Het schilderij is in 2023 grondig gerestaureerd, waarbij het spanraam volledig vernieuwd is. Het schilderij zal in 2024 overhandigd worden aan de locatie van Jacobus de Meerdere in Enschede.

– Op de kamer van de Dienst Communicatie van het Aartsbisdom Utrecht staat in de haard het schilderij van de zeefdrukvan Alphons Ariëns, zoals door Sobriëtas in omloop gebracht in 1938, afkomstig van het groot-seminarie Rijsenburg in Driebergen.

-----

De navolgende documenten en/of archiefstukken konden worden achterhaald of verworven en aan de collectie van het eigen archief- en documentatiecentrum in Haaksbergen worden toegevoegd. 

– Bij een bezoek van de heren H. Crijns en J. Hinke aan het Ariëns-archief te Haaksbergen op 15 augustus werd met vertegenwoordigers van de Historische Kring Haaksbergen afgesproken dat dit archief gevoegd zal worden bij het Ariëns-archief in het KDC te Nijmegen, zodat alle archiefstukken met betrekking tot Ariëns en het Ariëns Comité straks op een plek bewaard worden. Een en ander krijgt in 2024 zijn beslag.
– Mw. M. Schotman heeft in een Memoriale te Steenderen aantekeningen van pastoor Ariëns gevonden en deze gefotografeerd.

– Ook ontdekte mw. M. Schotman een boekenlegger met een afbeelding van Ariëns met het opschrift: ‘Ken uw heilige’, uit de gelijknamige serie van het Museum voor heiligenbeelden te Kranenburg-Vorden.

-----

Over of met betrekking tot Ariëns verschenen de afgelopen periode de volgende publicaties,

of werden ons toen bekend:

– Arnold van Dijk: Van Rooijen & zonen. Geschiedenis van een katholieke middenstandsfamilie 1870-1980. Zutphen, Walburg Pers, 304 pag. De auteur is een achterkleinkind van Hein van Rooijen, de eigenaar van een eenvoudige wagenmakerij aan het einde van de 19e eeuw in Montfoort. Het bedrijf groeide in de vorige eeuw uit tot een carrosseriebedrijf voor bussen. Begin 1900 was er veel werkloosheid en alcoholmisbruik onder de katholieke inwoners van Montfoort. Hein van Rooijen en de Montfoortse kapelaan Van der Horst besloten samen in 1907 de situatie van deze inwoners te verbeteren. Zij waren geïnspireerd door Alphons Ariëns. Alphons Ariëns heeft in het namenregister 20 vermeldingen.

Zie verder op https://www.zenderstreeknieuws.nl/nieuws/nieuws/347062/boek-uit-over-montfoortse-ondernemersfamilie-van-rooijen.

– “Het is geen toeval, als je iemand ontmoet. De kans om iets goeds te doen wordt je dan toegestuurd. Oppassen om die genade niet te verwaarlozen.”, Alphons Ariëns, geciteerd in ‘OpTocht’, uit: ‘Katholiek Nieuwsblad’, 39(2022)40, 06 oktober, pag. 6.

– De belofte om in de maand januari geen alcohol te drinken doet Jeffry Huntjens-Baetsleer in ‘Katholiek Nieuwsblad’ herinneren aan de katholieke matigheidsbeweging Sobriëtas. Jeffry Huntjens-Baetsleer, ‘Tegen de duivelse drank. Een rijke Roomse dry january’, in: ‘Katholiek Nieuwsblad’, vrijdag 3 februari 2023, pag. 13.

– Alphons Ariëns wordt genoemd in de boekbespreking door Theo Krabbe van de Schaepman- biografie van Crijnen en Herbers, met name in het deel over de relatie tussen Schaepman en Ariëns. Theo Krabbe, ‘Herman Schaepman gaf katholieken een stem’, in ‘TCTubantia’, 28 februari 2023.

– Alphons Ariëns wordt vermeld als voorbeeld van samenwerking van linkse politiek en christendom in het artikel van Lucas Brinkhuis, ‘De Christelijke basis van linkse Samenwerking’, in: ‘De Linker Wang’, Stichting De Linker Wang, 2023-2 mei, in de rubriek ‘De geschiedenis van kerk en staat’, pag. 14-15.

– De contacten tussen H. Crijns en M. Paus over de verwerving van het Ariënsbeeldje hebben geleid tot een artikel in het Weekblad Op en rond de Essen. Martin Paus, ‘Alphons Ariëns / Herman Schaepman / Titus Brandsma’, in: ‘Op en rond de Essen’, weekblad voor Tubbergen en omstreken, in de rubriek ‘Boeken Nieuws’, 36(2023)26, 27 juni 2023, pag. 6; digitaal aanwezig op het platform https://issuu.com/twinsense/docs/op_en_rond_de_essen_26-2023.

– Betreffende de Ariëns-herdenking in Maarssen: ‘Hij zorgde voor kwetsbaren’, digitaal gepubliceerd op: https://www.aartsbisdom.nl/herdenking-ariens-in-maarssen-hij-zorgde-voor-kwetsbaren/ dd. 29 augustus 2023.

– ‘Bedevaart en gedachtenisviering Alphons Ariëns op zondag 27 augustus 2023’, digitaal gepubliceerd op: https://www.varnws.nl/stichtsevecht/nieuws/38851/bedevaart-en-gedachtenisviering-alphons-ariens-op-zondag-27-a dd. 16 augustus 2023.

– ‘Bedevaart’, in: ‘VarNws’, 79(2023)34, regioblad Vaart en venen, donderdag 24 augustus 2023.

– Roland Enthoven, ‘Ariënsviering met schilderij’, in: ‘OpTocht’, maandblad voor gelovigen in het Aartsbisdom Utrecht, Dienst Communicatie Aartsbisdom Utrecht, 34(2023)10, december, pag. 14, naar aanleiding van de Ariënsgedachtenis-viering in Enschede op 19 november 2023.

– Het Ariëns Comité heeft in 2023 kunnen verwerven het boekje Dr. Alphons Ariëns ‘Roomsch Amsterdam en de drankbestrijding - Rede gehouden in den Dekenalen Bond te Amsterdam, 29 April 1917’, Uitgegeven door Paul Brand te Bussum en Sobriëtas in Den Bosch. De pdf is digitaal gepubliceerd op https://arienscomite.nl/arienscomite/archief-beperkte-toegang/429-lezing-door-a-ariens-in1917.

– Alphons Ariëns is in 2023 genoemd op de website van Domradio.de: ‘Geboren am 26. April 1860 zu Utrecht, empfing 1882 nach Studien in der Heimat und in Rom die Priesterweihe und setzte in der Seelsorge besonders soziale und pädagogische Akzente. Er starb am 7. August 1928 zu Amersfort. Das Seligsprechungsverfahren ist eingeleitet. Für “Alphons” sind auch folgende Namen gebräuchlich: Alfons, Alfonsa, Alfonso’. Zie: https://www.domradio.de/person/alfons-ariens, gelezen op 28 april 2023.

– Alphons Ariëns is ook vermeld op de website van ItaliaWikicom met een vrij uitvoerig bericht. Zie verder: https://italiawiki.com/pages/storia-di-enschede/alfons-ari-ns.html, gelezen op 27 maart 2023.

Met betrekking tot de Ariënsprijs voor Diaconie 2022 verschenen nog de volgende artikelen:

– Luuk van den Einden, ‘Ariënsprijs voor ontmoetingshuis Deventer’, in ‘Katholiek Nieuwsblad’, 39(2022)43, 28 oktober, pag. 9.

– Francesco Paloni, ‘De naakten kleden – Goede kleding geeft gevangenen een gevoel van waardigheid’, onderdeel van een serie artikelen ‘Barmhartigheid in onbarmhartige tijden – Kerstmis 2022’ over de Werken van Barmhartigheid in: ‘Katholiek Nieuwsblad’, 39(2022)51-52, vrijdag 23 december, pag. 8-9; gesprek met de werkgroep diaconie en caritas van de H. Drie-eenheidparochie in Nieuwegein, tevens de runner-up van de Ariëns Prijs voor Diaconie Aartsbisdom Utrecht.

– Voor een algemeen overzicht zie: Persoverzicht van de Ariëns Prijs voor Diaconie 2022. Persmeldingen in 2021 en 2022 voor zover bekend bij Hub Crijns per 26 november 2022. Dit privé overzicht omvat meer dan 200 vermeldingen.

- Journalist Theo Krabbe nam afscheid van TCTubantia. Naar aanleiding daarvan verscheen een interview met hem in de editie van 30 mei. Dit staat ook op het internet:

https://www.tubantia.nl/enschede/column-van-theo-krabbe-stopt-nu-gaat-hij-een-proefschrift-schrijven-ik-ben-schatplichtig-aan-ariens~a16aa370/

– Toneelschrijver en regisseur Gerard Cornelisse maakt plannen voor een groots theaterstuk in 2025 wanneer Enschede zijn 700-jarig bestaan viert, met daarin een prominente rol voor Ariëns. Aldus een krantenartikel van 19 mei 2023 in TCTubantia.

-----

– Dhr. G. van der Meulen heeft twee lezingen over Ariëns gehouden in zijn woonplaats Heiloo.

• Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38

• Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38

• Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38

Een jaar van de Stichting Het Ariëns-Comité (in het vervolg genoemd het Ariëns Comité) kent enerzijds een vaste structuur van activiteiten en vergaderingen, anderzijds een diversiteit aan andere, meer spontane gebeurtenissen. 
De vaste jaarlijkse activiteiten betreffen de landelijke Ariënsgedachtenis-viering op de derde zondag van november in Enschede, de Ariëns herdenking in Maarssen op de laatste zondag van augustus en de Ariëns-lezing meestal in het voorjaar. Naast de periodieke voorbereiding van deze activiteiten, vraagt een aantal andere taken continue aandacht, zoals de zorg voor de devotiekapel in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede, het voeren en stimuleren van het proces voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns en het bijhouden van de website www.arienscomite.nl.
Het bestuur van het landelijk Ariëns Comité komt bijeen in een voor- en een najaarsvergadering in Apeldoorn. Aan het begin van elk jaar is er een overleg tussen het dagelijks bestuur van het Ariëns Comité en mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop en vicaris-generaal van het Aartsbisdom Utrecht, over zaken die te maken hebben met het Ariëns Comité en met de voortgang in het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns. 
Oud vice-postulator en oud bestuurder van het Ariëns-Comité mgr. J.A. de Kok O.F.M. mocht op 6 maart van dit jaar vieren dat hij veertig jaar geleden tot bisschop werd gewijd. Mw. Th. Veneberg-Elfrink en dhr. J. Westendorp namen afscheid als bestuurders van het Ariëns Comité. 

– Bij de Ariënsgedachtenis-viering in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede op zondag 20 november (tevens hoogfeest van Christus Koning) was mgr. H. Woorts, hulpbisschop van Utrecht,  de hoofdcelebrant. Hij werd geassisteerd door P. Daggenvoorde, pastoor van de parochie St. Jacobus de Meerdere te Enschede, en Th. Reuling ofs, als permanent diaken verbonden aan de parochie H. Gabriël te Didam e.o., tevens lid van de Orde van Franciscaanse Seculieren (ofs) en van het Ariëns Comité. Het thema was “Alphons Ariëns - priester met een missie”. Tevens werd aandacht besteed aan de Werelddag van de Armen. Medewerking aan de feestelijke viering verleenden het Ariëns Koor uit Enschede en de Stadsharmonie, waarvan na fusie ook deel uitmaakt de Koninklijke Enschedese Leo Harmonie, in 1893 door Ariëns zelf opgericht. 
– De Ariëns-herdenking in Maarssen vond plaats op zondag 28 augustus. Zoals altijd was er eerst een stille bedevaart van de Heilig Hartkerk in Maarssen naar de begraafplaats Beresteijn, waar een gebedsviering bij het graf van Alphons Ariëns werd gehouden met mgr. H. Woorts als agens. Deze was ook de hoofdcelebrant in de daarop volgende Eucharistieviering in de Heilig Hartkerk. Aanwezig waren traditiegetrouw de docenten en seminaristen (en hun naaste familie) van de Utrechtse priesteropleiding het Ariënsinstituut. Voor hen vormt de Ariënsdag in Maarssen het begin     van het nieuwe studiejaar.  Tijdens de viering werd door dhr. H. Crijns van het Ariëns Comité een bronzen Ariëns-beeld uit de serie van Bon Ingen Housz overhandigd aan de parochie (zie ook de Bijlage bij dit Jaarverslag). De stemmige eucharistieviering eindigde weer met het huldelied voor Alphons Ariëns. 
– Ook in de geloofsgemeenschap van de H. Willibrord te Steenderen (die deel uitmaakt van de parochie HH. Twaalf Apostelen) werd dit jaar weer aandacht geschonken aan Alphons Ariëns. 

Na enkele malen uitstel vanwege covid-19 kon op 22 april in het KDC te Nijmegen eindelijk weer de Ariëns Lezinggehouden worden. Dhr. Chr. Dols, conservator Radboud Erfgoed bij de Universiteitsbibliotheek Nijmegen en lid van het Ariëns Comité, sprak onder de titel “Van League of the Cross naar Kruisverbond” over het voorbeeld van kardinaal Manning voor Ariëns op het gebied van de drankbestrijding. De teksten van de Ariëns-lezingen (vanaf 2001) staan integraal op de website www.arienscomite.nl. Deze Ariëns Lezing 2022 werd vanwege de beperkingen rond de covid-epidemie ook via livestream uitgezonden. De opname is terug te zien op het YouTube kanaal van het Katholiek Documentatie Centrum Nijmegen. Dr. Chr. Dols publiceerde een ingekorte versie van de Ariëns Lezing 2022 in de “KDC Impressie” 30(2022)juni-pag. 4-7 (zie ook de Bijlage bij dit Jaarverslag).

De organisatie rond de Maria-Ariëns kapel is in handen van de parochie St. Jacobus de Meerdere, i.c. de gelijknamige locatie, te Enschede. Mw. Slaghuis-Almari en mw. Kortman-Huizinga houden de kapel netjes. Ook de interieurgroep draagt hier haar steentje aan bij. Het Ariëns-Comité is hen daar zeer dankbaar voor. Het aantal bezoekers is na de sluitingen vanwege covid-19 weer toegenomen.

Er zijn ook dit jaar weer vorderingen gemaakt in het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns. 
- Het Ariëns Comité werkt sinds 2015 aan een nieuwe Positio super vita, virtutibus et fama sanctitatis Alphonsis Ariëns, in te dienen bij de Congregatie voor Zalig- en Heiligverklaringen in Rome. Vijf onderdelen hiervan zijn inmiddels klaar en aan het zesde wordt gewerkt. Alle teksten van hoofdstukken en brondocumenten zijn in het Italiaans vertaald door dhr. R. Valk. Dit zesde onderdeel is de Fama Sanctitatis (de geschiedenis van de roep van heiligheid en de levende devotie). De (samenvattende) tekst voor dit zesde onderdeel is einde 2021 gevorderd van 1928 tot en met 1945. Voor elke vermelding is een achterliggend brondocument aanwezig. 
- Dhr. H. Crijns heeft het afgelopen jaar veel tijd besteed aan bronnenwerk voor het te schrijven hoofdstuk over de Fama Sanctitatis voor de Positio super vita, virtutibus et fama sanctitatis Alphonsi Ariëns. Vooral bronnen van de jaren zestig tot negentig zijn aan bod gekomen. Het is nu mogelijk om het schrijfwerk aan het samenvattende hoofdstuk te vervolgen vanaf 1945.
- Het Ariëns Comité blijft oproepen tot nieuwe getuigenissen van gebedsverhoring op voorspraak van Ariëns.

Andere activiteiten rond zaligverklaring en devotie
- In 2022 hebben we vijf reliekaanvragen ontvangen. Vanuit de Verenigde Staten, Colombia, de Filippijnen, Nederland en Brazilië. Dit leverde ons enkele bijzondere contacten op, waaruit bleek dat bij bepaalde personen in het buitenland veel kennis over Ariëns aanwezig is.
- Het geïllustreerde Overzicht van Ariëns Bidprentjes is in 2022 verder aangevuld. Het document is te lezen op onze site: https://arienscomite.nl/over-ariens/publicaties/402-overzicht-bidprentjes-ariens-2021. In het aprilnummer van ‘OpTocht’ staat een artikel over de bidprentjes (zie ook de Bijlage bij dit Jaarverslag). Blijkens o.a. een mededeling van postulator Lohman O.F.M. tijdens het eerste diocesane zaligverklaringsproces 1958-1965 mag geschat worden dat er in de loop van de tijd ca. 3,5 miljoen Ariëns-bidprentjes zijn gedrukt.

– Van de Engelse gebedsfolder zijn 50 folders geprint. De Italiaanse versie van de gebedsfolder is ook gereed gekomen. De pdf moet nog op de Italiaanse versie van de website gepubliceerd worden.

- Dhr. H. Crijns maakte in juli het concept voor een Noveenboekje eerbiedwaardige Dienaar Gods Alphons Ariëns. Het concept wordt door enkele meelezers gevolgd en zal hopelijk in 2023 als publicatie kunnen verschijnen, zowel in digitale vorm als in drukvorm.
- Tijdens de wekelijkse eucharistieviering op maandagavond in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede wordt elke keer tijdens de voorbeden gebeden voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns. Dit gebeurt ook tijdens de Eucharistische Aanbidding in dezelfde Jacobuskerk op maandag- en dinsdagavond.

De website www.arienscomite.nl functioneert goed, zowel qua structuur als wat betreft de beveiliging. Er is voldoende kopij. Ook zijn dit jaar weer enkele digitale Nieuwsbrieven uitgegaan.

Op zaterdag 22 oktober werd in Deventer de Ariëns Prijs voor Diaconie 2022 uitgereikt. De uitreiking van deze prijs vindt om de drie jaar plaats. Dit jaar is de zevende editie gehouden. De jury van acht personen onder voorzitterschap van de heer H. Crijns had 25 diaconale projecten genomineerd voor de prijs en deze ook bezocht en de deelnemers eraan geïnterviewd. Deze interviews, voorzien van theologisch commentaar door de jury, zijn gebundeld in het boekje ‘Er gebeurt meer dan je doet’. Het boekje is in een oplage van 1.900 verschenen en ruim verspreid in het Aartsbisdom Utrecht. 
Hulpbisschop mgr. Th.C.M. Hoogenboom heeft tijdens de druk bezochte bijeenkomst in Deventer-Colmschate uit deze 25 genomineerde projecten de drie laureaten bekend gemaakt. De dag werd geopend met een korte gebedsviering. Daarna volgden interviewblokken met vertegenwoordigers van genomineerde initiatieven. Oud-diocesaan diaconaal werker de heer J.B.J. Oldenhof lichtte in een ‘theologisch commentaar’ de achtergrond toe van hoe de jury naar de genomineerde projecten heeft gekeken.
De 25 genomineerden zijn op de website van het Aartsbisdom Utrecht kort gepresenteerd ten behoeve van de stembus voor de Publieksprijs, die einde juli is geopend. Er is tot aan begin oktober heel veel gestemd. De stembus is tot 17 oktober bezocht door 24.485 unieke bezoekers en er zijn in totaal 11.335 stemmen uitgebracht.
De Ariëns Prijs voor Diaconie 2022 ging naar het Meester Geertshuis te Deventer, dat zich richt op mensen met schulden en financiële problemen. Het is oecumenisch opgezet en werkt structureel samen met veel organisaties in Deventer. Zij kregen een geldbedrag en een uniek kunstwerk.  Eveneens een geldbedrag en een uniek kunstwerk kregen de winnaars van de tweede prijs te weten het initiatief van de Werkgroep Diaconie en Caritas Nieuwegein (parochie H. Drie-eenheid) om kleding in te zamelen voor de gedetineerden van de Penitentiaire Instelling in Nieuwegein. De PublieksPrijs werd met 34 procent van de ruim 11.000 uitgebrachte stemmen gewonnen door de tienergroep M25 van de Sint Jorisparochie uit Almelo. De naam verwijst naar hoofdstuk 25 volgens  het Evangelie van Matteüs, waarin de werken van barmhartigheid staan beschreven. Vertegenwoordigers van alle 25 genomineerde projecten en de juryleden kregen als aandenken een klein kunstwerk. 

Elk jaar proberen we aandacht te schenken aan een bepaald thema met betrekking tot Alphons Ariëns. Het thema van dit jaar was gerelateerd aan Ariëns’ priesterschap, omdat het in 2022 100 jaar geleden was dat Ariëns zijn 40-jarig priesterjubileum vierde. Het ‘cadeau’ dat hij bij dit jubileum ontving, bestemde hij voor een leerstoel Missiologie aan de op te richten katholieke universiteit. Missie was ook het thema van de Ariënsgedachtenis-viering in Enschede.

Het Ariëns Comité onderhoudt contacten met verschillende organisaties, die een band hebben met Alphons Ariëns.
- De contacten met de Franciscaanse familie lopen vooral via ons bestuurslid diaken T.H.M. Reuling ofs van de Orde van Franciscaanse Seculieren.
 - De band met vakcentrale FNV loopt via dhr. G. van der Meulen, lid van het bestuur, terwijl bestuurslid dhr. A. van Kints de band met de vakcentrale CNV onderhoudt.
- De band met het Katholiek Documentatie Centrum Nijmegen wordt onderhouden door bestuurslid dhr. Chr. Dols.
- Het Ariëns Comité heeft goede contacten met de RK Studentenvereniging Alfons Ariëns van de Universiteit Twente (officieel genaamd: Stichting Ariëns Katholieke Studenten). 
- Met het Ariënsinstituut, het seminarie van het Aartsbisdom Utrecht, zijn jaarlijks contacten, die o.a. samenhangen met de Ariëns-herdenking in Maarssen eind augustus.
- De Koninklijke Enschedese Leo Harmonie, vaste deelnemer aan de Ariëns gedachtenisviering, fuseerde in 2020 met het Muziekcorps der voormalige Schutterij tot de Stadsharmonie Enschede. Onze betrekkingen met deze harmonie zullen dezelfde blijven.
- Soortgelijke banden zijn er met het Ariënskoor van de parochie St. Jacobus de Meerdere.
- De contacten met de Stichting Sobriëtas, die van oudsher sterk betrokken is bij het zaligverklaringsproces van Alphons Ariëns, worden jaarlijks door het bestuur onderhouden. 

De heiligverklaring van Titus Brandsma O.Carm. (15 mei 2022) is een mooie aanleiding om uit te zoeken of er uitspraken zijn van Titus over Alphons Ariëns en hoe de betrekkingen tussen beiden geweest zijn. Via dhr. Chr. Dols heeft dhr. J. Hinke contact gelegd met de voorzitter van het Titus Brandsma Instituut, prof. J. Oosterman, inzake de relatie Titus Brandsma – Alphons Ariëns. Dit heeft nog geen concreet gevolg gehad. De heiligverklaring heeft geleid tot allerlei artikelen in de media, waarin bij sommige onder andere ook verwezen is naar het zaligverklaringsproces van Alphons Ariëns.

Na jarenlange voorbereidingen is de herinrichting van het Ariënsplein met Ariënsmonument in Enschede nabij stadscampus Saxion in 2022 afgerond. Het standbeeld van Ariëns, op 16 juni 1934 door het Ariëns Comité onthuld en geschonken aan de stad Enschedé, staat nu centraal op het Ariënsplein, dat tevens de toegang is geworden tot de nieuwe campus van de Saxion Hogeschool. Het geheel zal nog mooier worden als de beplanting meer vorm gaat krijgen. 

Ook in 2022 werden weer documenten en voorwerpen aan het archief en de collecties van het Ariëns Comité toegevoegd. Ook verschenen er weer publicaties over Ariëns. Voor de resultaten op dit gebied verwijzen we naar de Bijlage bij dit Jaarverslag.

J.N. Hinke, secretaris 
m.m.v. van H.J.G.M. Crijns, vice-voorzitter

Bijlage bij het Jaarverslag 2022 van het Ariëns-Comité

Het Ariëns Comité verzamelt kunstwerken, voorwerpen en boeken die met de priester Alphons Ariëns te maken hebben. 

De navolgende objecten konden in 2022 worden getraceerd of aan de collectie van het eigen archief- en documentatiecentrum in Haaksbergen worden toegevoegd.

De kunstenaar Bon Ingen-Housz (1881-1953) maakte in 1937 een verkleinde weergave van het Ariëns standbeeld van August Falise in Enschede. Het landelijk R.K. Werkliedenverbond kocht van dit bronzen Ariëns beeld een serie van 25 beelden voor de eigen kantoren. Van deze serie heeft het Ariëns Comité er 21 in beeld. Waarschijnlijk heeft de Katholieke Arbeiders Jeugd ook een serie beelden besteld, maar daar is geen schriftelijke bron van voorhanden. Op de website staat alle informatie over deze serie en waar de beelden zich thans bevinden.

– In de ‘Nieuwe Haarlemsche Courant’, jaargang 64, nummer 21317, dinsdag 09 augustus 1938, wordt door een journalist een bezoek gebracht aan de kunstgieterij van de N.V. Eerste Nederlandsche Witmetaalfabriek aan de Doezastraat te Leiden. Hij maakt in zijn artikel melding van de serie Ariëns beelden, die in opdracht van het RK Werklieden Verbond door deze kunstgieterij is gemaakt. Er wordt een aantal van 25 exemplaren genoemd.

– Het Ariëns-Comité heeft kunnen achterhalen dat het RKWV en de Jonge Werkman (voorloper van de Katholieke Arbeiders Jeugd) in de jaren 1938 en later bronzen beelden hebben uitgedeeld aan mensen van de organisatie bij pensionering of jubilea. Johan Mulders van St Paulus onderwijzersbond ontving het bronzen Ariënsbeeld in 1938, Pastoor Heezemans van Waalwijk van de RK Werklieden in 1939; jubilaris Wenders van RKWV Houthem in november 1939, RKWV voorman J. de Koning uit Maastricht ontving een Ariënsbeeld van de Werklieden Bond in 1940; aan Jos Veldman werd in februari 1941, aan pater Henri de Greeve SJ van de Bond Zonder Naam in 1951 een beeld geschonken. Van de familie hebben we vernomen dat ook Ariëns-beelden zijn gegeven aan Nico Schuurmans en aan Ton van Herpen van de Jonge Werkman. En er zijn ook beelden geplaatst in de kantoren van de diocesane RKWV bonden. Van vier beelden weten we niet waar die heden ten dage zijn. Van de rest hebben we inmiddels een aardig beeld gekregen.

– Ariëns Comité bestuurder P. Quik wist al heel lang dat er zo’n beeld uit de serie van Bon Ingen Housz in Maarssen aanwezig was bij de familie Kottman, omdat het op Ariënsdag altijd ten toon gesteld werd in de vensterbank. De familie woont dichtbij de kerk van Maarssen. Dhr. J. Kottman had het Ariëns-beeld verworven op een jaarmarkt van Emmaüs Haarzuilens in het jaar 1968 of 1969. Het beeld is vermoedelijk afkomstig uit een boedel van een van de kantoren van de RK Werkliedenvereniging in het aartsbisdom Utrecht, die einde jaren zestig is opgeheven vanwege de vorming van de Katholieke Arbeiders Bond, de KAB. Vermoedelijk van een kantoor in of om Utrecht. Het Ariëns Comité heeft het beeld verworven van de familie Kottman en op Ariënsdag 2022 geschonken aan de Heilig Hartkerk te Maarssen. Het beeld zal een dagelijks zichtbare plaats krijgen in het kerkgebouw en hierdoor de herinnering aan de persoon van Alphons Ariëns levend houden in de geloofsgemeenschap.

 - Uit een reactie van dhr. B. Gosen uit Enschede blijkt dat er behalve deze bronzen beelden van Ariëns ook gipsen beelden bestaan. Er staat een nader gesprek met hem op het programma.

– Bekend was uit de Ariënsgedachtenis-kerk in Enschede een beeld van Alphons Ariëns met de encycliek ‘Rerum novarum’ in zijn hand. Het was een topstuk op onze tentoonstelling in Haaksbergen. Op Hemelvaartsdag 2022 heeft dhr. H. Crijns via Marktplaats eenzelfde beeld gekocht van een handelaar in religieuze voorwerpen. Dit beeld is in 1938 in de handel gebracht via uitgeverij Johan Rosenboom te Heerlen, ook wel de Ariënsuitgeverij genoemd. Het is een volgegoten gipsen beeld, dat daarna is gepolygrameerd. Gegevens van een maker ontbreken. Het verschil met het beeld van Haaksbergen is, dat dit beeld nog de bril heeft, die er oorspronkelijk bij gegeven is. En de verkoper heeft het Ariëns beeld een origineel Sobriëtas kruisverbond-kruisje omgehangen. Het kruisje is van tin en aan de voorkant verbronsd. 

– Dhr. H. Crijns kocht van een particulier uit Enschede in januari 2022 een Olieverf op doek schilderij, voorstellend de r.-k. kerk op de Oude Markt in Enschede die in 1863, na de stadsbrand is gebouwd en in 1932 is vervangen door de huidige St Jacobuskerk. In de periode dat Ariens in Enschede kapelaan was, was dit de kerk waaraan hij verbonden was. Links naast de kerk is de pastorie te zien die nu nog bestaat. Het schilderij is gesigneerd F.(Fedor) van Kregten, en waarschijnlijk in de jaren '20 van de vorige eeuw ontstaan. Na een restauratie zal het schilderij geschonken worden aan de Sint Jacobus de Meerdere-parochie te Enschede.

– In januari 2022 is herdacht dat in Haaksbergen veertig jaar geleden bij de textielfabriek ‘De Eendracht’ een Ariënsbeeld van Jan Kip uit Oldenzaal is geplaatst. Het beeld is geplaatst door het ijveren van het Ariëns Comité Haaksbergen en het Haaksbergse raadslid Thij Looman van de PvdA.

----

De navolgende documenten en/of archiefstukken konden worden achterhaald of verworven en aan de collectie van het eigen archief- en documentatiecentrum in Haaksbergen worden toegevoegd.

– Ontvangen van de familie J. Kottman: een oorkonde betreffende het lidmaatschap van het echtpaar Putten-Olieslager van de St Annavereniging Maarssen, gedateerd januari 1909. Ariëns heeft dus meteen al enkele maanden na zijn benoeming in Maarssen deze vereniging opgericht.

– Ontvangen van dhr. P. Quik uit Maarssen: een zeefdruk van Alphons Ariëns door Toorop, uit de serie zoals gemaakt door Sobriëtas in 1938. Deze zeefdruk was in 2008 geschonken aan de parochie ten behoeve van een bazaar voor de vernieuwing van de Heilig Hart-kerk en P. Quik heeft toen het schilderij gekocht.

- Ontvangen van mevrouw Van Maarsseveen-Siero een mes uit de tafelschikking van pastoor Alphons Ariëns, dat bij een veiling van zijn bezittingen begin twintigste eeuw is verkocht. Het mes is in het gezin Van Maarsseveen op velerlei wijzen gebruikt. Bij de Ariënsdag van augustus 2022 is het mes geschonken aan het Ariëns Comité.

---

Over of met betrekking tot Ariëns verschenen de afgelopen periode de volgende publicaties:

– Bij Valkhof Pers verscheen in september een nieuwe biografie van Schaepman, geschreven door Ton Crijnen en Ina Herbers: ‘Een groot emancipator. Mgr. dr. Herman Schaepman, politicus en dichter (1844-1903)’. Hierin komt ook de verhouding Schaepman – Ariëns ruim aan bod. In de loop van de tijd zijn er een twintigtal recensies en artikelen verschenen over dit boek.
Lees/download: Schaepman-brochure.

- De lezingen en speeches gehouden bij de presentatie van het boek op 9 september 2022 zijn door het KDC Nijmegen gebundeld in een digitale publicatie: Een groot emancipator. Mgr. dr. Herman Schaepman, politicus en dichter (1844-1903) – Lezingen en speeches bij de presentatie’. 

– In dagblad ‘Trouw’ van 13 mei 2022 staat een artikel van Stijn Fens ‘Nederland komt er maar bekaaid vanaf als het om heiligverklaringen gaat’ naar aanleiding van de heiligverklaring van Titus Brandsma, waarin ook Alphons Ariëns wordt genoemd.

- In het voorjaar verscheen bij uitgeverij Het Land van Herle in Heerlen een nieuw boek over Dr. Henri Poels ‘Mgr. dr. Henri Poels. Leven en werk van een sociaal bewogen priester en pionier’, met daarin een bundel artikelen over het leven en werk van deze sociale priester uit het bisdom Roermond. In het boek komt ook Alphons Ariëns voor.

- Dhr. H. Crijns schreef een artikel ‘Alphons Ariëns pastoor in Maarssen 1908-1926’, dat allereerst is gepubliceerd in de Ariëns Prijs publicatie ‘Er gebeurt meer dan je doet. Met 25 diaconale initiatieven in het aartsbisdom Utrecht. Theologisch commentaar door de jury Ariëns Prijs 2022’, pag. 6-9. Het artikel verscheen tevens in: ‘OpTocht’, bisdomblad aartsbisdom Utrecht, Dienst Communicatie aartsbisdom Utrecht, 33(2022)7, september, pag. 20-23. Het werd ook gepubliceerd in ‘Diakonie & Parochie’, uitgave van het Officium Caritatis, Utrecht, 35(2022)3, september 2022.– In het voorjaar 2022 is een boek verschenen van dr. Chr. Dols over zijn afkomst: ‘Veurvaajers. Een crossmediale geschiedenis van Zuid-Limburg in tien familieverhalen, 1780-1980’, met informatie over Alphons Ariëns.

- Mw. N. Serrarens-Wijngaards publiceerde een boek ‘Ikonen van diakonie. Bronnen van bewogenheid en solidariteit’. Arnhem, 2021. Daarin ook een beschrijving van Alphons Ariëns op p. 14-16.

- In de Overijsselse Historische Bijdragen 2022 staat een artikel van Jan Braakman: “‘Tot vermeerdering van godsvrucht’. Lambertus Engbers, de laatste aartspriester van Twente (1829-1853), en de devotionalisering van het Twentse achterland”. Engbers heeft o.a. een vereniging opgericht tegen drankmisbruik. Het artikel geeft een beeld van hoe er al aanzetten tot drankbestrijding zijn geweest in Twente vóór de komst van Ariëns.

– Diaken Th. Reuling ofs heeft ontdekt dat in het jubileumboek “100 jaar vakbeweging Gaanderen” (1994) een interessante passage over Alphons Ariëns staat. De oudheidkundige vereniging van Wehl doet verder onderzoek n.a.v. de foto uit 1906, waarop Ariëns een groep drankbestrijders in Wehl toespreekt. Deze foto is gevonden in het boekje ‘Dr. Ariëns aan het woord. Eene beknopte uiteenzetting van het Alcoholisme en deszelfs bestrijding’, Sobriëtas, Maastricht, 1906, pag. 3.

– Het nummer 2022/30 van ‘KDC Impressie. Tijdschrift voor Katholiek Erfgoed’, p. 4-7 bevat een artikel van dr. Chr. Dols: ‘Van League of the Cross naar Kruisverbond. Over Alfons Ariëns en kardinaal Henry Manning’. Het is een verkorte weergave van de Ariëns Lezing 2022. De film van de Ariëns Lezing 2022 is terug te zien op het YouTube kanaal van het KDC Nijmegen  https://youtube/PcE46XRK77M

https://www.ru.nl/kdc/@1363322/lezingen-speeches-schaepman-symposium-terug-lezen/

– In de digitale Nieuwsbrief van het Ariëns Instituut van 24 mei 2022 wordt verwezen naar het overzicht van bidprentjesop onze website.

–  In het aprilnummer van het bisdomblad OpTocht, 33(2022)4 pag. 4 staat het artikel ‘Meertalige bidprentjes Alphons Ariëns’.

- Rondom de Ariëns Prijs voor Diaconie Aartsbisdom Utrecht 2022 verschenen tussen september 2021 en december 2022 in verschillende media, digitale nieuwsbrieven, websites etc. ruim 120 artikelen, voor zover aan het Ariëns Comité bekend. Er is een ‘Persoverzicht van de Ariëns Prijs voor Diaconie 2022’ opgesteld. 

– Over de Ariëns Prijs voor Diaconie 2022 verschenen in het bisdomblad OpTocht twee artikelen, te weten: ‘Stembus Ariëns Prijs voor Diaconie geopend’ in 33(2022)7 september p. 8 en ‘Ariëns Prijs 2022 uitgereikt in Deventer’ in  33(2022)9 november, p. 18-19. Dit laatstgenoemde artikel is in aangevulde vorm ook geplaatst in Diakonie & Parochie 35(2022)4 december, p. 29-32.

– Een verslag van de Ariënsgedachtenis-viering op 20 november in Enschede staat in ‘OpTocht’ 33(2022)10 december, p. 17, onder de titel ‘Herdenking van Ariëns: priester met een missie’.

- Dhr. J. Hinke hield in 2022 twee lezingen over Alphons Ariëns. Op 24 maart te Hengelo (Ov) voor de Vrienden van de Historie van de Vakbeweging, afd. Twente en op 26 oktober in Nijverdal voor CNV senioren afd. Overijssel. 

– Het Ariens Comité en stichting Sobriëtas, als rechthebbenden, tekenden een licentieovereenkomst voor de digitalisering en het online beschikbaar stellen door de Koninklijke Bibliotheek van ‘De Dam, katholiek maandblad tot bevordering van de zedelijke hoofddeugd van matigheid’, een uitgave van Sobriëtas, St. Franciscus en de Dr. Ariëns-vereeniging (1952-1964).

• Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38