Jaarverslag 2024 van de Stichting Het Ariëns-Comité
Een jaar van de Stichting Het Ariëns-Comité (in het vervolg genoemd het Ariënscomité) kent enerzijds een vaste structuur van activiteiten en vergaderingen, anderzijds een diversiteit aan andere, meer spontane gebeurtenissen.
De vaste jaarlijkse activiteiten betreffen de landelijke Ariënsgedachtenis-viering op de derde zondag van november in Enschede, de Ariëns-herdenking in Maarssen op de laatste zondag van augustus en de Ariëns-lezing, meestal in het voorjaar. Naast de periodieke voorbereiding van deze activiteiten, vraagt een aantal andere taken continue aandacht, zoals de zorg voor de devotiekapel in de H. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede, het voeren en stimuleren van het proces voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns en het bijhouden van de website www.arienscomite.nl.
Het bestuur van het landelijk Ariënscomité komt bijeen in een voor- en een najaarsvergadering in Apeldoorn. Aan het begin van elk jaar is er een overleg tussen het dagelijks bestuur van het Ariënscomité en mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop en vicaris-generaal van het aartsbisdom Utrecht, over zaken die te maken hebben met het Ariëns Comité en met de voortgang van het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
– Bij de Ariënsgedachtenis-viering in de H. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede op zondag 17 november was mgr. H.W. Woorts, hulpbisschop van Utrecht, de hoofdcelebrant. Hij werd geassisteerd door diaken A.J.H. van Vilsteren, diocesaan diaconaal werker van het aartsbisdom Utrecht. Het thema was “Alphons Ariëns, man van gebed”, daarmee aansluitend bij het Jaar van Gebed. Tijdens de viering werden vier overledenen van het afgelopen jaar herdacht die een speciale band hadden met het Ariënscomité: pater B. Jeunink S.M., diaken R. Schulpen, Wim Nijhof en Gerrit Veneberg. De feestelijke viering werd muzikaal opgeluisterd door de Stadsharmonie en het Ariënskoor.
– De Ariëns-herdenking in Maarssen vond plaats op zondag 25 augustus. Zoals altijd was er eerst een stille bedevaart van de Heilig Hartkerk in Maarssen naar de begraafplaats Beresteijn, waar een gebedsviering bij het graf van Alphons Ariëns werd gehouden met mgr. H.W. Woorts als agens. Deze was ook de hoofdcelebrant in de daarop volgende eucharistieviering in de Heilig Hartkerk. Aanwezig waren traditiegetrouw de docenten en seminaristen (en hun naaste familie) van de priesteropleiding het Ariënsinstituut. Voor hen vormt de Ariënsdag in Maarssen het begin van het nieuwe studiejaar. De stemmige eucharistieviering eindigde weer met het huldelied voor Alphons Ariëns. Het vorig jaar door het Ariënscomité geschonken Ariëns-beeld van Bon Ingen-Housz kreeg een permanente plaats op een console in het portaal van de kerk.
– Ook in de geloofsgemeenschap van de H. Willibrord te Steenderen (die deel uitmaakt van de parochie HH. Twaalf Apostelen) werd dit jaar weer aandacht geschonken aan Alphons Ariëns, ook via het parochieblad en de website van de parochie. Het gerenoveerde schilderij van Jan Brugge heeft een plaats gekregen in het parochiegebouw ‘Het Kerspel’ te Steenderen.
De Ariëns Lezing 2024 had het karakter van een klein symposium. Zij vond plaats in het Auditorium van De Museumfabriek te Enschede op zondag 16 juni. Dhr. H. Crijns van het Ariënscomité hield een lezing met presentatie over ‘Ariëns verbeeld in de kunst’, gevolgd door een lezing van dhr. P. Eijkholt van de Historische Kring Haaksbergen eveneens met presentatie over ‘Alphons Ariëns in Haaksbergen actief’. In het Bleek Atelier achter het Auditorium was een kleine expositie van objecten rond Ariëns, zoals in het bezit van De Museumfabriek, aangevuld met een kleine Ariëns-tentoonstelling over de textielindustrie in Haaksbergen en de fabriek De Eendracht. Voorafgaand gaf de Koninklijke Stadsharmonie Enschede in de hal van De Museumfabriek een concert. Zij hadden diezelfde dag ’s morgens ook al een aubade gebracht bij het standbeeld van Mgr. Dr. Alphons Ariëns op het Ariënsplein, waar met een kleine plechtigheid herdacht werd, dat 90 jaar geleden dit standbeeld onthuld werd door oud-minister-president jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck (16 juni 1934).
De teksten van de Ariëns-lezingen (vanaf 2001) staan integraal op de website www.arienscomite.nl.
De organisatie rond de Maria-Ariëns kapel is in handen van de parochie St. Jacobus de Meerdere, i.c. de gelijknamige locatie, te Enschede. De kapel wordt dagelijks geopend, gesloten en ook onderhouden door vrijwilligers van de H. Jacobuskerk. Het Ariënscomité is hen daar zeer dankbaar voor. Het aantal bezoekers aan de kapel bedraagt gemiddeld enkele tientallen per dag.
In Enschede zal de St. Jankerk aan de Haaksbergerstraat in 2025 gesloten worden. De meest met Ariëns verbonden kerken, de H. Jacobus en de St. Jozef, blijven hun kerkelijke functie behouden.
Er zijn ook dit jaar weer vorderingen gemaakt in het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
- Het Ariëns Comité werkt sinds 2015 aan een nieuwe Positio super vita, virtutibus et fama sanctitatis Alphonsis Ariëns, in te dienen bij het Dicasterie van de Heiligverklaringen in Rome. Vijf onderdelen hiervan zijn klaar en aan het zesde wordt gewerkt. Alle teksten van hoofdstukken en brondocumenten zijn in het Italiaans vertaald door dhr. R. Valk. Ditzesde onderdeel is de Fama Sanctitatis (de geschiedenis van de roep van heiligheid en de levende devotie). De (samenvattende) tekst voor dit zesde onderdeel is einde 2024 gevorderd van 1928 tot en met 1945. Voor elke vermelding is een achterliggend brondocument aanwezig.
- Dhr. H. Crijns heeft het afgelopen jaar veel tijd besteed aan bronnenwerk voor het te schrijven hoofdstuk over de Fama Sanctitatis voor deze Positio. Vooral bronnen van de jaren zestig tot en met negentig van de vorige eeuw zijn aan bod gekomen en gebundeld in het eigen bronnenboek van Dhr. H. Crijns. Het is nu mogelijk om het schrijfwerk aan het samenvattende hoofdstuk te vervolgen vanaf 1945.
Vice-postulator pastoor H. ten Have heeft op 30 oktober samen met dhr. R. Valk in Rome een onderhoud gehad met relator pater S. Praskiewicz, nadat hij ook al in mei bij hem op bezoek was geweest.
In voorbereiding is het digitale dossier van de casus Alphons Ariëns uitgewisseld zodat iedereen op hetzelfde spoor zit. Uit de contacten is duidelijk geworden dat de wisseling van relatorschap weer leidt tot andere inzichten en regels. Op basis daarvan pleit de relator er voor om de resterende periode van 1945 tot heden in hoofdlijnen te beschrijven en die met details aan te vullen, zodat binnen afzienbare tijd een voorlopig eindresultaat zichtbaar is. De relator ziet dit liever dan het in extenso beschrijven van decennium na decennium.
- Het Ariëns Comité blijft oproepen tot nieuwe getuigenissen van gebedsverhoring op voorspraak van Ariëns.
Andere activiteiten rond zaligverklaring en devotie
- Het geïllustreerde Overzicht van Ariëns Bidprentjes is in 2024 verder aangevuld. Uit het archief van Jan van Veldhuizen, oud-voorzitter van het Kruisverbond Maarssen, voormalig koster en herdenkingscoördinator te Maarssen, kwamen nieuwe gegevens te voorschijn over prentjes uit de periode 1958-1965. Ook zijn de oplagecijfers aangepast. Het document is te lezen op onze site: https://arienscomite.nl/over-ariens/publicaties/402-overzicht-bidprentjes-ariens-2021.
– behalve de bidprentjes en de gebedsfolders zijn nu ook relikwie-bidprentjes beschikbaar in drie talen (Nederlands, Engels en Italiaans). Van deze laatste zijn er inmiddels vijf via onze website aangevraagd vanuit Nederland. Ook konden we voldoen aan eerdere verzoeken uit het buitenland. Daar worden ze o.a. gebruikt bij ziekenbezoek, in ieder geval in de Filipijnen.
- In 2024 hebben we nog een nieuwe relikwie-aanvraag ontvangen vanuit Argentinië.
- Vice-postulator H. ten Have heeft een concepttekst gemaakt voor een certificaat van echtheid van de relikwiedoosjes, die er nog zijn van postulator Lohman uit het eerste diocesaan zaligverklarings-proces. Daar zou ook nog een speciaal stempel bij moeten horen.
- Het concept voor een ‘Noveenboekje eerbiedwaardige Dienaar Gods Alphons Ariëns’ ligt nog ter lezing bij mgr. Th. Hoogenboom en vice-postulator pastoor H. ten Have.
- In de wekelijkse eucharistieviering op vrijdagochtend in de H. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede wordt elke keer tijdens de voorbeden gebeden voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
– Ook tijdens de Stille aanbidding in deze kerk op de tweede zaterdag van de maand wordt gebeden voor zijn zaligverklaring.
– Mw. M. Fleur OFS ontdekte in het kader van een te schrijven artikel over Ariëns dat hij in het register van de Ara Coeli-broederschap te Rome vermeld staat met de opmerking “morto in concetto di santo”, wellicht te vertalen met de Nederlandse uitdrukking “gestorven in geur van heiligheid”. In dit register worden de data van inkleding en professie vermeld van de leden van de Derde Orde van Franciscus, in zijn geval in het Sacro Convento in Assisi.
De website www.arienscomite.nl functioneert goed, zowel qua structuur als wat betreft de beveiliging. Er zijn wel enkele problemen geweest, vooral met de weergave van te downloaden documenten. Met veel werk zijn die bestanden hersteld. De programmatuur is geheel vernieuwd en voldoet aan de nieuwe veiligheidsstandaard. Er is voldoende kopij. Dit jaar zijn drie digitale Nieuwsbrieven uitgegaan.
Ariënsprijs voor Diaconie 2025 in het aartsbisdom Utrecht
Begin juni zijn de werkzaamheden voor de Ariëns Prijs voor Diaconie 2025 van start gegaan. De jury is aangevuld en er zijn een begroting en een communicatieplan opgesteld. In september zijn een folder en een voordrachtformulier plus begeleidende brief naar de parochies en de caritas instellingen verzonden met het verzoek voordrachten in te dienen. Dat indienen kan via de Ariëns Prijs pagina van de website van het aartsbisdom Utrecht. Begin november is deze mailing herhaald. Er is op de Ariëns Prijs 2025 berichtgeving geweest zowel in de digitale nieuwsbrieven van het aartsbisdom als in de diaconale nieuwsbrieven van het aartsbisdom. Eind december is de inzendingstermijn gesloten met in totaal 31 aanmeldingen.
Er is een artikel ‘Doe mee aan de Ariëns Prijs voor Diaconie 2025’ voor het bisdomblad ‘Op Tocht’ gemaakt. De website-pagina voor de Ariëns Prijs 2025 is bijgewerkt: https://www.aartsbisdom.nl/home/diaconie/ariens-prijs-diaconie/ariensprijs2025/.
Jubileumjaar 2028
Er zijn verdere stappen gezet in de voorbereiding van het jubileumjaar 2028, het jaar waarin het honderd jaar geleden zal zijn dat Mgr. Dr. Alphons Ariëns overleed. De projectgroep (bestaande uit H. Crijns, C. Dols, J. Hinke en P. Quik) streeft naar een tentoonstelling die in de loop van het jubileumjaar achtereenvolgens geheel of gedeeltelijk op drie verschillende plaatsen in het land te zien zal zijn. Naast een catalogus bij deze tentoonstelling wordt gedacht aan nog twee boeken over Ariëns. Ook memorabilia, feestelijke bijeenkomsten en een educatief programma horen tot de plannen.
Het Ariëns Comité onderhoudt contacten met verschillende organisaties, die een band hebben met Alphons Ariëns.
- De contacten met de Franciscaanse familie lopen vooral via ons bestuurslid diaken Th. Reuling OFS van de Orde van Franciscaanse Seculieren. Hij nam in november in Rome deel aan het Generaal Kapittel van de Franciscaanse familie (Ofm).
- De band met vakcentrale FNV loopt via dhr. G. van der Meulen, lid van het bestuur. Sinds het overlijden van ons bestuurslid dhr. A. van Kints is de band met de vakcentrale CNV openstaand. Het bestuur CNV is op zoek naar een vervanger.
- De band met het Katholiek Documentatie Centrum Nijmegen wordt onderhouden door bestuurslid dhr. Chr. Dols.
- Het Ariëns Comité heeft goede contacten met de RK Studentenvereniging Alfons Ariëns van de Universiteit Twente (officieel genaamd: Stichting Ariëns Katholieke Studenten).
- Met het Ariënsinstituut, het seminarie van het aartsbisdom Utrecht, zijn jaarlijks contacten, die o.a. samenhangen met de Ariëns-herdenking in Maarssen eind augustus.
- De Koninklijke Enschedese Leo Harmonie, vaste deelnemer aan de Ariëns gedachtenisviering, fuseerde in 2020 met het Muziekcorps der voormalige Schutterij tot de Stadsharmonie Enschede. Onze betrekkingen met deze harmonie zullen dezelfde blijven. Dit jaar was er een speciale samenwerking rond de festiviteiten van 16 juni.
- Soortgelijke banden zijn er met het Ariënskoor van de parochie St. Jacobus de Meerdere.
- De contacten met de Stichting Sobriëtas, die van oudsher sterk betrokken is bij het zaligverklaringsproces van Alphons Ariëns, worden jaarlijks door het bestuur onderhouden.
– Er is ook een goed contact ontstaan met diocesaan diaconaal werker diaken A. van Vilsteren. Hij is lid geworden van de jury van de Ariëns Diaconie Prijs en van de Twentse Werkgroep.
- Met de Historische Kring Haaksbergen zijn contacten onderhouden door dhr. H. Crijns en dhr. J. Hinke. In de eerste helft van het jaar is samengewerkt rond de Ariëns herdenking en de Ariëns Lezing van 16 juni 2024. Na overleg met de historische kring is in november 2024 het archief van het Ariëns-Comité van 1980 tot 2002 overgebracht van Haaksbergen naar het Katholiek Documentatie Centrum te Nijmegen.
Bestuur Ariëns Comité
- Sinds het overlijden van dhr. A. van Kints bestaat het bestuur uit elf leden, zoals ook bij de Kamer van Koophandel te Utrecht (o.a. door UBO-registratie) bekend is. Wij hopen bij het CNV een opvolger voor dhr. Van Kints te vinden.
Twentse werkgroep
Mede door het afscheid van mw. Th. Veneberg-Elfrink en dhr. J. Westendorp functioneert de Twentse werkgroep feitelijk niet meer. We zijn op zoek naar een ‘kartrekker’. Een oproep in het juli-nummer van het Enschedese parochieblad Pelgrim door parochie-voorzitter J. Hassink heeft nog niet tot het gewenste resultaat geleid. Ook diocesaan diaconaal werker A. van Vilsteren en dhr. J. Put blijven aandacht besteden aan de Twentse Werkgroep.
De inbreng van pastoor P. Daggenvoorde zullen we node missen, omdat hij gekozen heeft voor het monastieke leven. Op 13 oktober nam hij afscheid als pastoor van Enschede e.o., waarbij ook een afvaardiging van het Ariënscomité aanwezig was.
Het bleek dat het Ariëns-standbeeld op het Ariënsplein niet officieel als monument geregistreerd staat bij de gemeente Enschede. Via de monumentencommissie Enschede wordt uitgezocht hoe dit hersteld kan worden. Tevens zal deze commissie bekijken of het beeld een QR-code van de gemeente Enschede kan krijgen.
Er wordt ook gewerkt aan QR-codes voor Maarssen (graf en kerkportaal). Bij het graf van Ariëns heeft de tuinman het graf van Ariëns weer meer in het zicht gebracht door overgroeid boomwerk te snoeien en enkele verse coniferen te plaatsen. Een duidelijke verfraaiing.
De Ariëns tentoonstelling in Haaksbergen, die al vanaf 2016 in het Theehuis Jordaan liep, is ontmanteld. Toen het niet mogelijk bleek deze tentoonstelling een permanente plaats te geven in de St. Pancratiuskerk te Haaksbergen, zijn de attributen opgeslagen bij de St. Jacobuskerk in Enschede. Zij zullen hopelijk dienst kunnen doen in het kader van de festiviteiten 700 jaar Enschede (2025) en 100 jaar overlijden Alphons Ariëns (2028).
Ook in 2024 werden weer documenten en voorwerpen aan het archief en de collecties van het Ariëns Comité toegevoegd. Ook verschenen er weer publicaties over Ariëns. Voor de resultaten op dit gebied verwijzen we naar de Bijlage bij dit Jaarverslag.
J.N. Hinke, secretaris
m.m.v. van H.J.G.M. Crijns, vice-voorzitter
Bijlage bij het Jaarverslag 2024 van het Ariënscomité
Dit jaar heeft divers overleg ertoe geleid dat in november het archief van het Ariënscomité van 1980 tot 2002 is overgebracht van Haaksbergen naar het Katholiek Documentatie Centrum te Nijmegen, om aangevuld te worden bij het archief van het Ariënscomité van vóór 1980. Ook zijn een aantal dozen met Ariëns gerelateerde boeken, afkomstig uit donaties van Gerrit Deems en de familie Verbeek, van Haaksbergen naar het KDC gegaan. Het archief van het Ariënscomité na 2022 is aanwezig bij de dhr. H. Crijns.
Het Ariëns Comité verzamelt kunstwerken, voorwerpen en boeken die met de priester Alphons Ariëns te maken hebben.
De navolgende objecten konden in 2024 worden getraceerd of aan ons archief worden toegevoegd.
– De kunstenaar Bon Ingen-Housz (1881-1953) maakte in 1937 een verkleinde weergave van het Ariëns-standbeeld van August Falise in Enschede. Het landelijk R.K. Werkliedenverbond kocht van dit bronzen Ariëns-beeld een serie van 25 beelden voor de eigen kantoren. Van deze serie heeft het Ariënscomité er 21 in beeld. Waarschijnlijk heeft de Katholieke Arbeiders Jeugd ook een serie beelden besteld, omdat er een offerte bekend is en de K.A.J. later advertenties plaatste waarin sprake is van Ariëns-beelden te koop. Op onze website staat informatie over deze serie en waar de beelden zich thans bevinden.
In dit verband is het interessant te kunnen melden dat er een Ariënsbeeldje ABC400 in eigendom is van dhr. H. Crijns, uitgegeven door uitgeverij Johan Roosenboom te Heerlen, dat waarschijnlijk als als voorbeeld gebruikt is voor de mal van de beeldjes die gemaakt zijn door B. Gosen van Het Stiepeltje te Enschede.
– Uit de nalatenschap van deken Leo Peters (bisdom Rotterdam) werd ons geschonken een foto van Alphons Ariëns in een mooi fotolijstje.
– Uit de nalatenschap van priester Louis Banning (oud Sobriëtas-bestuurder) is ontvangen een houtsnijwerk met een afbeelding van Alphons Ariëns, zoals gemaakt door de Poolse kunstenaar Gregoriz Apiecionek.
– Van de Stadsharmonie Enschede is ontvangen een grote ingelijste foto van een jonge kapelaan Ariëns (uit 1886), die aangeboden werd bij het 125-jarig jubileum van de Leo Harmonie (tekst: “Aangeboden ter ere van het 125-jarige jubileum door het muziekkorps der voormalige schutterij op 10-11-2018”).
– Een neef van emeritus pastoor J. Kortstee in Enschede, Geert Kortstee, voormalig huisarts in Nuenen, heeft de Ariëns-tekening door Hernadi uit 1927 ingebracht bij een tentoonstelling over de geschiedenis van de Clemenskerk aldaar. Pastoor Kortstee heeft deze Ariëns-prent van zijn neef gekregen en op A-4 formaat laten inlijsten bij een lijstenmakerij in Enschede. De prent hangt nu in zijn woonkamer. Pastoor Kortstee heeft de prent na zijn overlijden bestemd voor het Ariënscomité.
– Door aankoop van de jaargang 1938 van de ‘Katholieke Illustratie’ werd verkregen de originele drukpagina van de Ariëns-tekening van Moerkerk.
– In het archief van J. van Veldhuizen, in leven o.a. voorzitter van het kruisverbond Maarssen en koster van de H. Hartkerk te Maarssen, bevindt zich een brief van Chr. van Dijck, de secretaris van de Ariëns-Commissie, waarin de naam voorkomt van de tot dan toe onbekende kunstenaar, die de Ariëns-prent gemaakt heeft, die gebruikt is bij de bidprentjes van de ‘Vastenactie 1941-1943’. Het blijkt broeder Henri Boelaars OSB te zijn.
Over of met betrekking tot Ariëns verschenen de afgelopen periode de volgende publicaties,
of werden ons toen bekend:
– Rien Tiehatten, ‘Geschiedenis van r.-k. Enschede’. Een uitgebreide kroniek van het rijke roomse leven vanaf het jaar 1000 tot heden. Enschede, 2024, 160 pag. Het boek bevat behalve een beschrijving van de r.-k. parochies en kerken ook een overzicht van allerlei maatschappelijke initiatieven die in de loop van de jaren van katholieke zijde zijn ondernomen. Aan Ariëns wordt een apart hoofdstuk gewijd.
– Hub Crijns, ‘Het Ariënsbeeld van Bon Ingen-Housz’, in: Op Tocht, bisdomblad van het aartsbisdom Utrecht, 2024-01 (januari), p.18-19.
– Hub Crijns, Het mgr. Ariëns schilderij door Jan Brugge’, in: Op Tocht, 2024-04 (april), p. 12-14. Beide artikelen zijn ook gepubliceerd op www.arienscomite.nl
– Jan Hinke, ‘Standbeeld Alphons Ariëns negentig jaar geleden onthuld’, in: ‘n Sliepsteen, kwartaalblad van de Stichting Historische Sociëteit Enschede-Lonneker, nummer 158, zomer 2024 (juni), p. 16-19. Een foto van het standbeeld siert ook de voorkant van het nummer.
In het daaropvolgende nummer (159, herfst 2024) meldt een lezeres dat zij nog een bidprentje van Ariëns heeft uit 1935. Dit bidprentje wordt ook afgebeeld in de rubriek Reacties van lezers. De redactie antwoordt met gegevens over de oplage van 1935, die zij ontleent aan onze website.
– Eveneens naar aanleiding van de herdenking 90-jaar standbeeld Ariëns verscheen een artikel van Theo Krabbe in TCTubantia van 17 juni 2024: ‘Enschede zal Ariëns niet gauw vergeten’. Dit leidde tot een ingezonden brief door Hanneke Overmeer-Krake, oud-directeur van de Alfonsusschool te Enschede ‘Vergeet niet de scholen die Ariëns eren’ in TCTubantia van 19 juni 2024.
– Het Ariëns Instituut, het opleidingscentrum van het aartsbisdom Utrecht, heeft een eenmalig magazine uitgebracht, getiteld ‘Opleidingen Aartsbisdom Utrecht 2024’. Daarin staat op p. 20-23 een vernieuwde versie van het artikel ‘De naamgever Alphons Ariëns (1860-1928)’.
– Ariëns wordt genoemd in het ‘Katholiek Nieuwsblad’ van 15 maart 2024 (rubriek Erfgoed) in een artikel over Jan Toorop, ‘Het sociale karakter van het katholieke geloof inspireerde hem – zo was hij groot fan van priester Alfons Ariëns (1860-1928’.
– Het ‘Katholiek Nieuwsblad’ van 7 augustus 2024, rubriek Uit ons archief, besteedt ook aandacht aan Ariëns n.a.v. zijn sterfdatum, met een artikel van Luuk van den Einden ‘Niet dorsten naar drank maar wel naar katholieke waarheid’. Daarin wordt o.a. geciteerd uit het interview van KN met dr. Gerrit Deems uit 2008. Het artikel eindigt met een verwijzing naar dat interview op kn.nl/archief.
– Edwin Plokker van het Enschedese museum De Museumfabriek is bezig 100 verhalen te maken over wat er in het depot aanwezig is. De verhalen worden op youtube gezet. Het verhaal van Alphons Ariëns is nu ook rondgekomen: In Depot. Alfons Ariëns de sociale priester die voor veel Tukkers allang heilig is: https://www.youtube.com/watch?v=rJt8UmO_D-Y
Met betrekking tot de Ariënsprijs voor Diaconie 2025 zij verwezen naar de nieuw aangemaakte pagina op de website van het aartsbisdom Utrecht: https://www.aartsbisdom.nl/home/diaconie/ariens-prijs-diaconie/ariensprijs2025/. Daarop verschenen al de volgende artikelen:
– Hub Crijns, ‘Doe mee aan de Ariëns Prijs voor Diaconie 2025’, in: Op Tocht, bisdomblad van het aartsbisdom Utrecht, 2024-07 (september), p.12-13. Tevens gepubliceerd op:
https://www.aartsbisdom.nl/wp-content/uploads/2024/09/Op-Tocht-07-2024-Doe-mee-aan-de-Ariens-Prijs-voor-Diaconie-2025.pdf.
– Hub Crijns, ‘Folder Ariëns Prijs voor Diaconie 2025’, gepubliceerd op:
https://www.aartsbisdom.nl/wp-content/uploads/2024/09/2024-09-25-Folder-Ariens-Prijs-voor-Diaconie-2025.pdf.
Varia
- in TCTubantia van 13 december 2023 meldde een bericht: ‘Gerard Cornelisse krijgt lintje’. In het bericht staat verder dat Cornelisse voor Enschede werkt aan een stuk over Alphons Ariëns, de kapelaan die van zo grote betekenis in en voor de voormalige textielstad is geweest.
– In december 2024 werd meer bekend over het theaterstuk van toneelschrijver en regisseur Gerard Cornelisse. De Stichting Theater Producties omschreef het als volgt bij de toekenning van subsidies aan manifestaties in het kader van de herdenking 700 jaar Enschede in 2025: ‘zij organiseert voor 2025 een grootschalig, verbindend theaterspektakel genaamd DOOR HET STOF. Een voorstelling waarin de geschiedenis van Enschede wordt herbeleefd met een verhaal over arm en rijk, waarin professionals en amateurs met elkaar samenwerken en waarin de hele stad met elkaar wordt verbonden. In DOOR HET STOF wordt het verhaal verteld van Alphons Ariëns, van arm en rijk, van de liefde en het verzet. Er worden 42.000 bezoekers over 30 voorstellingen verwacht’.
– Op 13 december hield dhr. J. Hinke een lezing over Ariëns voor de Gespreksgroep Koepelkerk te Hoorn (N-H).
– Op 9 maart was het Ariënscomité met een stand aanwezig op de Inspiratiedag Kansfonds 2024 in het M-gebouw aan de ’s Gravelandseweg 80 te Hilversum.
- Op 23 november was het Ariënscomité met een stand aanwezig op de diocesane PCI-bijeenkomst in het Titus Brandsma Huis in Deventer-Colmschate. Dhr. H. Crijns verzorgde tevens een inleiding en een workshop over de Ariëns Prijs voor Diaconie in het aartsbisdom Utrecht.
– Drs. Philip Gelderman ontving van ons op zijn verzoek een aantal (digitale) foto’s van Ariëns voor zijn in 2025 te publiceren boek ‘Gelderman en de Twentsche textielindustrie’, waarvan het Ariënscomité te zijner tijd een exemplaar zal ontvangen.
- Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38
Toelichting op financieel overzicht 2024
Korte toelichting boekjaar 2024:
T.a.v. de Baten:
In de baten is een post opgenomen vooruitlopend op de Ariënsprijs 2025.
T.a.v. de Lasten:
Geen bijzonder vermeldingen.
T.a.v. het Vermogen:
Het vermogen van de stichting is het afgelopen boekjaar tijdelijk verhoogd in verband met de vooruit ontvangen bijdrage voor de Ariënsprijs 2025. .
Penningmeester Ariëns Comité
- Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38
Financieel overzicht 2024
Inkomsten en uitgaven 2024 | ||
Baten | ||
Verkopen winkel | € 90 | |
Giften | € 30 | |
Legaten | ||
Rente | € 549 | |
Tbv Ariënsprijs 2025 | € 16.000 | |
Totaal | € 16.669 | |
Lasten | ||
Overhead kosten | € 587 | |
Lezingen | € 113 | |
Herdenkingen | € 538 | |
Inkopen winkel | € 45 | |
Diverse subsidies | ||
Kosten m.b.t. zaligverklaring | € 864 | |
Totaal | € 2.147 | |
Resultaat | € 14.522 | |
Vermogen op 31 december 2024 | ||
Reservering Ariënsherdenking | € 17.000 | |
Reservering Ariënsprijs | € 19.061 | |
Reservering proces zaligverklaring | € 30.994 | |
Algemene reserve | € 4.086 | |
Vermogen | € 71.141 |
- Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38
Toelichting op financieel overzicht 2023
Korte toelichting boekjaar 2023:
T.a.v. de Baten:
Er zijjn geen giften ontvangen in dit boekjaar. Ook waren er geen inkomsten uitverkopen en legaten.
T.a.v. de Lasten:
Geen bijzonder vermeldingen.
T.a.v. het Vermogen:
Het vermogen van de stichting is het afgelopen boekjaar niet significant gewijzigd.
Penningmeester Ariëns Comité
- Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38
Jaarverslag 2023 van de Stichting Het Ariëns-Comité
Een jaar van de Stichting Het Ariëns-Comité (in het vervolg genoemd het Ariëns Comité) kent enerzijds een vaste structuur van activiteiten en vergaderingen, anderzijds een diversiteit aan andere, meer spontane gebeurtenissen.
De vaste jaarlijkse activiteiten betreffen de landelijke Ariënsgedachtenis-viering op de derde zondag van november in Enschede, de Ariëns-herdenking in Maarssen op de laatste zondag van augustus en de Ariëns-lezing, meestal in het voorjaar. Naast de periodieke voorbereiding van deze activiteiten, vraagt een aantal andere taken continue aandacht, zoals de zorg voor de devotiekapel in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede, het voeren en stimuleren van het proces voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns en het bijhouden van de website www.arienscomite.nl.
Het bestuur van het landelijk Ariëns Comité komt bijeen in een voor- en een najaarsvergadering in Apeldoorn. Aan het begin van elk jaar is er een overleg tussen het dagelijks bestuur van het Ariëns Comité en mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop en vicaris-generaal van het Aartsbisdom Utrecht, over zaken die te maken hebben met het Ariëns Comité en met de voortgang in het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
– Bij de Ariënsgedachtenis-viering in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede op zondag 19 november was mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop van Utrecht, de hoofdcelebrant. Hij werd geassisteerd door P.F. Daggenvoorde, pastoor van de parochie St. Jacobus de Meerdere te Enschede, en diaken A.J.H. van Vilsteren, diocesaan diaconaal werker van het aartsbisdom Utrecht. Het thema was “Ariëns als parochieherder”. Tijdens de viering werden herdacht P. Rentinck, vicaris-generaal van het aartsbisdom Utrecht, en vakbondsbestuurder en wethouder J. Ros. Medewerking aan de feestelijke viering verleenden de Stadsharmonie en een gelegenheidskoor samengesteld uit de parochiële koren van Enschede. Aan de voet van het priesterkoor stond tentoongesteld een recent in Steenderen op de zolder van de sacristie teruggevonden schilderij van Alphons Ariëns, dat in 1955 door Jan Brugge werd geschilderd.
– De Ariëns-herdenking in Maarssen vond plaats op zondag 27 augustus. Zoals altijd was er eerst een stille bedevaart van de Heilig Hartkerk in Maarssen naar de begraafplaats Beresteijn, waar een gebedsviering bij het graf van Alphons Ariëns werd gehouden met mgr. Th. Hoogenboom als agens. Deze was ook de hoofdcelebrant in de daarop volgende Eucharistieviering in de Heilig Hartkerk. Aanwezig waren traditiegetrouw de docenten en seminaristen (en hun naaste familie) van de Utrechtse priesteropleiding het Ariënsinstituut. Voor hen vormt de Ariënsdag in Maarssen het begin van het nieuwe studiejaar. De stemmige eucharistieviering eindigde weer met het huldelied voor Alphons Ariëns. De viering werd ook bijgewoond door twee achterkleindochters van een broer (Theodoor) van Alphons Ariëns.
– Ook in de geloofsgemeenschap van de H. Willibrord te Steenderen (die deel uitmaakt van de parochie HH. Twaalf Apostelen) werd dit jaar weer aandacht geschonken aan Alphons Ariëns.
De Ariëns Lezing 2023 werd gehouden door dhr. Ton Crijnen op 15 juni in het Katholiek Documentatie Centrum te Nijmegen. Het onderwerp was: ‘Herman Schaepman en Alphons Ariëns als voortrekkers van de katholieke emancipatie’. De teksten van de Ariëns-lezingen (vanaf 2001) staan integraal op de website www.arienscomite.nl. De Ariëns Lezing 2023 is ook terug te zien op https://www.ru.nl/kdc/@1386257/ariens-lezing-2023-terug-zien. De livestream staat online op: https://youtube/oehG5eRtlRw.
De organisatie rond de Maria-Ariëns kapel is in handen van de parochie St. Jacobus de Meerdere, i.c. de gelijknamige locatie, te Enschede. Mw. Kortman-Huizinga c.s. houden de kapel schoon. Ook de interieurgroep draagt hier haar steentje aan bij. Het Ariëns Comité is hen daar zeer dankbaar voor.
Het aantal bezoekers aan de kapel bedraagt gemiddeld enkele tientallen per dag.
Er zijn ook dit jaar weer vorderingen gemaakt in het zaligverklaringsproces van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
- Het Ariëns Comité werkt sinds 2015 aan een nieuwe Positio super vita, virtutibus et fama sanctitatis Alphonsis Ariëns, in te dienen bij het Dicasterie van de Heiligverklaringen in Rome. Vijf onderdelen hiervan zijn inmiddels klaar en aan het zesde wordt gewerkt. Alle teksten van hoofdstukken en brondocumenten zijn in het Italiaans vertaald door dhr. R. Valk. Dit zesde onderdeel is de Fama Sanctitatis (de geschiedenis van de roep van heiligheid en de levende devotie). De (samenvattende) tekst voor dit zesde onderdeel is einde 2023 gevorderd van 1928 tot en met 1945. Voor elke vermelding is een achterliggend brondocument aanwezig.
- Dhr. H. Crijns heeft het afgelopen jaar veel tijd besteed aan bronnenwerk voor het te schrijven hoofdstuk over de Fama Sanctitatis voor deze Positio. Vooral bronnen van de jaren zestig tot en met negentig van de vorige eeuw zijn aan bod gekomen. Het is nu mogelijk om het schrijfwerk aan het samenvattende hoofdstuk te vervolgen vanaf 1945.
- Het Ariëns Comité blijft oproepen tot nieuwe getuigenissen van gebedsverhoring op voorspraak van Ariëns.
Andere activiteiten rond zaligverklaring en devotie
- In 2023 hebben we drie relikwie-aanvragen ontvangen. Vanuit de Filipijnen, Argentinië en Mexico.
– In Haaksbergen en Enschede zijn dit jaar allerlei Ariëns gerelateerde attributen teruggevonden, zoals een volledige toog, lappen toogstof, stukjes toog, een relikwie in een doosje met Ariëns speld en dertig relikwiedoosjes (theca’s), zodat we nu een aardige voorraad aan relikwie-materiaal bezitten. Een en ander geeft ons de mogelijkheid relikwieën met certificaat te maken. Ook gaan we bidprentjes uitgeven voorzien van een stukje toog van Alphons Ariëns. Deze relikwieën zullen in de loop van 2024 beschikbaar zijn.
- Het geïllustreerde Overzicht van Ariëns Bidprentjes is in 2023 verder aangevuld. Het document is te lezen op onze site: https://arienscomite.nl/over-ariens/publicaties/402-overzicht-bidprentjes-ariens-2021.
– bidprentje en gebedsfolder zijn thans klaar in drie talen (Nederlands, Engels en Italiaans).
- Het concept voor een ‘Noveenboekje eerbiedwaardige Dienaar Gods Alphons Ariëns’ ligt nog ter lezing bij mgr. Th. Hoogenboom en vice-postulator pastoor H. ten Have.
- Tijdens de wekelijkse eucharistieviering op vrijdagochtend in de St. Jacobus de Meerdere-kerk te Enschede wordt elke keer tijdens de voorbeden gebeden voor de zaligverklaring van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
De website www.arienscomite.nl functioneert goed, zowel qua structuur als wat betreft de beveiliging. De programmatuur is geheel vernieuwd en voldoet aan de nieuwe veiligheidsstandaard. Er is voldoende kopij.
Dit jaar zijn vier digitale Nieuwsbrieven uitgegaan.
Elk jaar proberen we aandacht te schenken aan een bepaald thema met betrekking tot Alphons Ariëns. Het thema van dit ‘Ariënsjaar 2023’ werd ontleend aan het historische gegeven dat 100 jaar geleden (in 1923) Ariëns o.a. te maken had met het Duitse sanatorium Heidhausen. De vraag kwam op hoe Ariëns met zieken omging of ruimer hoe hij als pastoor zijn herderlijke taken invulde. Dit bracht ons tot het thema “Ariëns als parochieherder”. Dit werd ook het thema van de Ariënsgedachtenis-vieringen in Maarssen en Enschede.
Ariënsprijs voor Diaconie 2025 in het aartsbisdom Utrecht
Er zijn voorbesprekingen geweest met Mgr. Th. Hoogenboom en diocesaan diaconaal werker A. van Vilsteren. Juni 2024 worden de activiteiten voor de Ariëns Prijs opgepakt.
Jubileumjaar 2028
Er is een begin gemaakt met de voorbereiding van het jubileumjaar 2028, het jaar waarin het 100 jaar geleden zal zijn dat Mgr. Dr. Alphons Ariëns overleed. De heren H. Crijns en P. Quik hebben in eerste instantie een uitgebreid Praatpapier opgesteld met aandachtspunten. Vervolgens is een projectgroep gevormd (tot nu toe bestaande uit H. Crijns, C. Dols, J. Hinke en P. Quik), die in december voor de eerste keer bijeen is gekomen. Tevens heeft dhr. Crijns een gesprek gehad met dhr. J. Roemer, voorzitter van Sobriëtas. Ook Sobriëtas zal participeren in de organisatie van het jubileumjaar 2028. We maken plannen om met musea in plaatsen waar Ariëns gewerkt heeft tot een expositie en tot activiteiten te komen.
Het Ariëns Comité onderhoudt contacten met verschillende organisaties, die een band hebben met Alphons Ariëns.
- De contacten met de Franciscaanse familie lopen vooral via ons bestuurslid diaken Th. Reuling ofs van de Orde van Franciscaanse Seculieren.
- De band met vakcentrale FNV loopt via dhr. G. van der Meulen, lid van het bestuur. Sinds het overlijden van ons bestuurslid dhr. A. van Kints is de band met de vakcentrale CNV verbroken. We zullen proberen deze band te herstellen.
- De band met het Katholiek Documentatie Centrum Nijmegen wordt onderhouden door bestuurslid dhr. Chr. Dols.
- Het Ariëns Comité heeft goede contacten met de RK Studentenvereniging Alfons Ariëns van de Universiteit Twente (officieel genaamd: Stichting Ariëns Katholieke Studenten).
- Met het Ariënsinstituut, het seminarie van het Aartsbisdom Utrecht, zijn jaarlijks contacten, die o.a. samenhangen met de Ariëns-herdenking in Maarssen eind augustus.
- De Koninklijke Enschedese Leo Harmonie, vaste deelnemer aan de Ariëns gedachtenisviering, fuseerde in 2020 met het Muziekcorps der voormalige Schutterij tot de Stadsharmonie Enschede. Onze betrekkingen met deze harmonie zullen dezelfde blijven. Aan het einde van het jaar ontstonden er contacten omtrent de overdracht van hun Ariëns archief en voorbereidingen inzake de viering van 700 jaar Enschede in 2025.
- Soortgelijke banden zijn er met het Ariënskoor van de parochie St. Jacobus de Meerdere.
- De contacten met de Stichting Sobriëtas, die van oudsher sterk betrokken is bij het zaligverklaringsproces van Alphons Ariëns, worden jaarlijks door het bestuur onderhouden.
– Er is ook een goed contact ontstaan met diocesaan diaconaal werker diaken A. van Vilsteren. Hij is lid geworden van de jury van de Ariëns Diaconie Prijs en van de Twentse Werkgroep. Op 25 november was het Ariëns Comité met een stand aanwezig op de door hem georganiseerde diocesane PCI-bijeenkomst in het Titus Brandsma Huis in Deventer-Colmschate.
Bestuur Ariëns Comité
- Na het overlijden van dhr. A. van Kints bestaat het bestuur nu uit elf leden, zoals ook bij de Kamer van Koophandel te Utrecht (o.a. door UBO-registratie) bekend is. Wij hopen bij het CNV een opvolger voor dhr. Van Kints te vinden.
- Vice-postulator van het zaligverklaringsproces pastoor H. ten Have nam aan het begin van het jaar afscheid van de Titus Brandsma-parochie in Wageningen en werd geïnstalleerd als pastoor van de Sint Franciscus-parochie te Apeldoorn-Twello en omgeving.
- dhr. A. Bakker heeft op 25 augustus afscheid genomen van de locatie Jacobus de Meerdere in Enschede. Hij heeft vanaf 2007 in diverse functies als vrijwilliger gewerkt, en met vrijwilligers, medewerkers en diverse pastores veel tot stand gebracht.
- Diaken Th. Reuling ofs ging in de H. Gabriël-parochie in Didam e.o. met emeritaat en zette vervolgens een deel van zijn werk voort als vrijwilliger.
Twentse werkgroep
Mede door het afscheid van mw. Th. Veneberg-Elfrink en dhr. J. Westendorp functioneerde de Twentse werkgroep feitelijk niet meer. Wij hebben dhr. J. Put uit Hengevelde, o.a. oud-rector van het Grundel Lyceum te Hengelo, bereid gevonden in zijn netwerk uit te kijken naar nieuwe kandidaten uit Twente voor ons Comité en de Twentse Werkgroep. De Twentse Werkgroep heeft nu de aandacht van diocesaan diaconaal werker A. van Vilsteren, pastoor P. Daggenvoorde en dhr. J. Put.
De heiligverklaring van Titus Brandsma O.Carm. (15 mei 2022) was een mooie aanleiding om uit te zoeken of er uitspraken zijn van Titus over Alphons Ariëns en hoe de betrekkingen tussen beiden geweest zijn. Het onderzoek tot nu toe door dhr. J. Hinke met behulp van dhr. Inigo Bocken van het Titus Brandsma Instituut heeft (nog) niet veel opgeleverd. Het ziet er naar uit dat beide geestelijken elkaar weinig getroffen hebben. Uit de schaarse contacten die ze wel hadden (bv het Internationaal Eucharistisch Congres in Amsterdam in 1924) blijkt een grote waardering van Brandsma voor Ariëns.
Na jarenlange voorbereidingen is de herinrichting van het Ariënsplein met Ariënsmonument in Enschede nabij stadscampus Saxion in 2022 afgerond. Het standbeeld van Ariëns, op 16 juni 1934 door het Ariëns Comité onthuld en geschonken aan de stad Enschede, staat nu centraal op het Ariënsplein, dat tevens de toegang is geworden tot de nieuwe campus van de Saxion Hogeschool en tot het ROC van Twente. Met het uitgroeien van de beplanting krijgt het plein steeds meer allure.
Voor de Ariëns tentoonstelling in Haaksbergen, die al vanaf 2016 in het Theehuis Jordaan loopt, wordt uitgekeken naar een nieuwe locatie, het liefst in Haaksbergen zelf. De heren H. Crijns en J. Hinke hebben hierover gesprekken gehad met pastoor P. Daggenvoorde en met vertegenwoordigers van de Historische Kring Haaksbergen. Meerdere locaties zijn bezocht en met vertegenwoordigers van die plaatsen besproken. De zoektocht heeft in 2023 nog niet tot een concreet resultaat geleid.
Ook in 2023 werden weer documenten en voorwerpen aan het archief en de collecties van het Ariëns Comité toegevoegd. Ook verschenen er weer publicaties over Ariëns. Voor de resultaten op dit gebied verwijzen we naar de Bijlage bij dit Jaarverslag.
J.N. Hinke, secretaris
m.m.v. van H.J.G.M. Crijns, vice-voorzitter
Bijlage bij het Jaarverslag 2023 van het Ariëns-Comité
Het Ariëns Comité verzamelt kunstwerken, voorwerpen en boeken die met de priester Alphons Ariëns te maken hebben.
De navolgende objecten konden in 2023 worden getraceerd of aan de collectie van het eigen archief- en documentatiecentrum in Haaksbergen worden toegevoegd.
– De kunstenaar Bon Ingen-Housz (1881-1953) maakte in 1937 een verkleinde weergave van het Ariëns standbeeld van August Falise in Enschede. Het landelijk R.K. Werkliedenverbond kocht van dit bronzen Ariëns-beeld een serie van 25 beelden voor de eigen kantoren. Van deze serie heeft het Ariëns Comité er 21 in beeld. Waarschijnlijk heeft de Katholieke Arbeiders Jeugd ook een serie beelden besteld, omdat er een offerte bekend is en de K.A.J. later advertenties plaatste waarin sprake is van 50 beelden. Op onze website staat informatie over deze serie en waar de beelden zich thans bevinden.
– Nieuwe ontwikkelingen dit jaar waren de volgende. Dhr. H. Scholten uit Haaksbergen, actief in het Ariëns Comité van Haaksbergen en de Historische Vereniging Haaksbergen, meldde in mei 2018 aan dhr. H. Crijns, dat er een exemplaar van het Ariënsbeeld van Bon Ingen-Housz in bezit was van de fam. Ten Voorde in Haaksbergen. Deze familie had het gekregen van een goede kennis, die dit beeld had gekocht bij het beeldenwinkeltje ‘t Stiepeltje in Enschede. Het beeld is in 2023 door de familie Ten Voorde geschonken aan de Historische Vereniging Haaksbergen, waar het een plaats heeft gekregen in de leeszaal.
– Het vorig jaar door ons geschonken Ariënsbeeld uit de serie van Bon Ingen Housz krijgt een plek in het portaal van de H. Hartkerk te Maarssen.
- In september brachten H. Crijns en J. Hinke een bezoek aan het woonzorgcomplex Ariënsstaete in Enschede. Naast de kapel aldaar is een stilteplek gecreëerd voor Alphons Ariëns. Op de tafel staat het Ariënsbeeld van de vroegere directeur Kleinherenbrink. Ernaast een groot schilderij van Alphons Ariëns, dat geschilderd is door Jan Slot (1843-1909).
– In het parochiehuis van de Bonifatius-parochie in Haaksbergen werd een gipsen Ariënsbeeldje aangetroffen uit een serie van een kleiner formaat, dat gemaakt is door een kunstenaar “ABC 400” (verder onbekend tot nu toe) in opdracht van de Ariëns-uitgeverij Roosenboom te Heerlen en de Ariëns-uitgeverij in Enschede in 1938. Een soortgelijk exemplaar is aanwezig op de Ariëns-tentoonstelling in Haaksbergen. Op Marktplaats wisselde dit jaar eenzelfde Ariëns-beeldje van eigenaar.
- Dhr. H. Crijns kon in juni een Ariëns-beeldje verwerven van dhr. M. Paus uit Tubbergen, die het al heel lang in bezit had. Dit beeldje, dat eveneens gemaakt is door kunstenaar “ABC 400”, is bijzonder omdat het gepolychromeerd is. Het beeldje is tentoongesteld tijdens de Ariëns Lezing 2023 en tijdens de diocesane PCI-dag in Deventer-Colmschate.
- De heren H. Crijns en J. Hinke brachten op 21 september een bezoek aan dhr. B. Gosen uit Enschede, oud-eigenaar van ‘t Stiepeltje, die indertijd in beelden handelde o.a. van Ariëns. Van hem wisten we al dat er door zijn toedoen naast bronzen beelden van Ariëns ook gipsen beelden in omloop waren. Hij wist ons te melden dat hij van het Ariënsbeeld van Bon Ingen Housz naar het voorbeeld van het beeld dat in de Ariënsstaete aanwezig was mallen gemaakt heeft voor gipsen beelden, waarvan hij er in zijn winkel ’t Stiepeltje tenminste vier verkocht heeft. Van het beeldje van de kunstenaar “ABC 400” uit 1938, dat aanwezig was in de Ariënsgedachteniskerk, heeft hij ook meerdere exemplaren (na)gemaakt en verkocht.
– Op de zolder van de pastorie te Steenderen is een schilderij van Ariëns teruggevonden, begin jaren ‘50 geschilderd doorJan Brugge uit Deventer. Opdrachtgever was het bestuur van het St.-Jozefziekenhuis te Doetinchem, dat het schilderij schonk aan het moederhuis van de zusters van St.-Jozef te Amersfoort uit dankbaarheid voor het werk, dat de zusters toen reeds dertig jaar in het ziekenhuis verrichtten. In de jaren tachtig is het schilderij teruggegaan naar de communiteit van de zusters van St.-Jozef in Doetinchem en daarna is het op de een of andere manier in Steenderen terecht gekomen. Bij de zusters van St.-Jozef in Amersfoort was er na 2005 geen actieve herinnering meer aan het schilderij. In Steenderen wist men er in deze eeuw ook niet meer van, totdat het in oktober 2023 werd teruggevonden. Het schilderij is tentoongesteld tijdens de Ariënsgedachtenis-viering in Enschede en is daarna gerestaureerd. Want in de loop van de tijd had het diverse beschadigingen opgelopen. Het Ariëns Comité gaat in 2024 overleggen waar het schilderij het beste geplaatst kan worden.
- Dhr. H. Crijns heeft in 2022 een schilderij verworven met een gezicht op de oude Jacobus de Meerdere kerk te Enschede, geschilderd door Fedor van Kregten (1871-1937), daterend van voor 1918. Het schilderij is in 2023 grondig gerestaureerd, waarbij het spanraam volledig vernieuwd is. Het schilderij zal in 2024 overhandigd worden aan de locatie van Jacobus de Meerdere in Enschede.
– Op de kamer van de Dienst Communicatie van het Aartsbisdom Utrecht staat in de haard het schilderij van de zeefdrukvan Alphons Ariëns, zoals door Sobriëtas in omloop gebracht in 1938, afkomstig van het groot-seminarie Rijsenburg in Driebergen.
-----
De navolgende documenten en/of archiefstukken konden worden achterhaald of verworven en aan de collectie van het eigen archief- en documentatiecentrum in Haaksbergen worden toegevoegd.
– Bij een bezoek van de heren H. Crijns en J. Hinke aan het Ariëns-archief te Haaksbergen op 15 augustus werd met vertegenwoordigers van de Historische Kring Haaksbergen afgesproken dat dit archief gevoegd zal worden bij het Ariëns-archief in het KDC te Nijmegen, zodat alle archiefstukken met betrekking tot Ariëns en het Ariëns Comité straks op een plek bewaard worden. Een en ander krijgt in 2024 zijn beslag.
– Mw. M. Schotman heeft in een Memoriale te Steenderen aantekeningen van pastoor Ariëns gevonden en deze gefotografeerd.
– Ook ontdekte mw. M. Schotman een boekenlegger met een afbeelding van Ariëns met het opschrift: ‘Ken uw heilige’, uit de gelijknamige serie van het Museum voor heiligenbeelden te Kranenburg-Vorden.
-----
Over of met betrekking tot Ariëns verschenen de afgelopen periode de volgende publicaties,
of werden ons toen bekend:
– Arnold van Dijk: Van Rooijen & zonen. Geschiedenis van een katholieke middenstandsfamilie 1870-1980. Zutphen, Walburg Pers, 304 pag. De auteur is een achterkleinkind van Hein van Rooijen, de eigenaar van een eenvoudige wagenmakerij aan het einde van de 19e eeuw in Montfoort. Het bedrijf groeide in de vorige eeuw uit tot een carrosseriebedrijf voor bussen. Begin 1900 was er veel werkloosheid en alcoholmisbruik onder de katholieke inwoners van Montfoort. Hein van Rooijen en de Montfoortse kapelaan Van der Horst besloten samen in 1907 de situatie van deze inwoners te verbeteren. Zij waren geïnspireerd door Alphons Ariëns. Alphons Ariëns heeft in het namenregister 20 vermeldingen.
Zie verder op https://www.zenderstreeknieuws.nl/nieuws/nieuws/347062/boek-uit-over-montfoortse-ondernemersfamilie-van-rooijen.
– “Het is geen toeval, als je iemand ontmoet. De kans om iets goeds te doen wordt je dan toegestuurd. Oppassen om die genade niet te verwaarlozen.”, Alphons Ariëns, geciteerd in ‘OpTocht’, uit: ‘Katholiek Nieuwsblad’, 39(2022)40, 06 oktober, pag. 6.
– De belofte om in de maand januari geen alcohol te drinken doet Jeffry Huntjens-Baetsleer in ‘Katholiek Nieuwsblad’ herinneren aan de katholieke matigheidsbeweging Sobriëtas. Jeffry Huntjens-Baetsleer, ‘Tegen de duivelse drank. Een rijke Roomse dry january’, in: ‘Katholiek Nieuwsblad’, vrijdag 3 februari 2023, pag. 13.
– Alphons Ariëns wordt genoemd in de boekbespreking door Theo Krabbe van de Schaepman- biografie van Crijnen en Herbers, met name in het deel over de relatie tussen Schaepman en Ariëns. Theo Krabbe, ‘Herman Schaepman gaf katholieken een stem’, in ‘TCTubantia’, 28 februari 2023.
– Alphons Ariëns wordt vermeld als voorbeeld van samenwerking van linkse politiek en christendom in het artikel van Lucas Brinkhuis, ‘De Christelijke basis van linkse Samenwerking’, in: ‘De Linker Wang’, Stichting De Linker Wang, 2023-2 mei, in de rubriek ‘De geschiedenis van kerk en staat’, pag. 14-15.
– De contacten tussen H. Crijns en M. Paus over de verwerving van het Ariënsbeeldje hebben geleid tot een artikel in het Weekblad Op en rond de Essen. Martin Paus, ‘Alphons Ariëns / Herman Schaepman / Titus Brandsma’, in: ‘Op en rond de Essen’, weekblad voor Tubbergen en omstreken, in de rubriek ‘Boeken Nieuws’, 36(2023)26, 27 juni 2023, pag. 6; digitaal aanwezig op het platform https://issuu.com/twinsense/docs/op_en_rond_de_essen_26-2023.
– Betreffende de Ariëns-herdenking in Maarssen: ‘Hij zorgde voor kwetsbaren’, digitaal gepubliceerd op: https://www.aartsbisdom.nl/herdenking-ariens-in-maarssen-hij-zorgde-voor-kwetsbaren/ dd. 29 augustus 2023.
– ‘Bedevaart en gedachtenisviering Alphons Ariëns op zondag 27 augustus 2023’, digitaal gepubliceerd op: https://www.varnws.nl/stichtsevecht/nieuws/38851/bedevaart-en-gedachtenisviering-alphons-ariens-op-zondag-27-a dd. 16 augustus 2023.
– ‘Bedevaart’, in: ‘VarNws’, 79(2023)34, regioblad Vaart en venen, donderdag 24 augustus 2023.
– Roland Enthoven, ‘Ariënsviering met schilderij’, in: ‘OpTocht’, maandblad voor gelovigen in het Aartsbisdom Utrecht, Dienst Communicatie Aartsbisdom Utrecht, 34(2023)10, december, pag. 14, naar aanleiding van de Ariënsgedachtenis-viering in Enschede op 19 november 2023.
– Het Ariëns Comité heeft in 2023 kunnen verwerven het boekje Dr. Alphons Ariëns ‘Roomsch Amsterdam en de drankbestrijding - Rede gehouden in den Dekenalen Bond te Amsterdam, 29 April 1917’, Uitgegeven door Paul Brand te Bussum en Sobriëtas in Den Bosch. De pdf is digitaal gepubliceerd op https://arienscomite.nl/arienscomite/archief-beperkte-toegang/429-lezing-door-a-ariens-in1917.
– Alphons Ariëns is in 2023 genoemd op de website van Domradio.de: ‘Geboren am 26. April 1860 zu Utrecht, empfing 1882 nach Studien in der Heimat und in Rom die Priesterweihe und setzte in der Seelsorge besonders soziale und pädagogische Akzente. Er starb am 7. August 1928 zu Amersfort. Das Seligsprechungsverfahren ist eingeleitet. Für “Alphons” sind auch folgende Namen gebräuchlich: Alfons, Alfonsa, Alfonso’. Zie: https://www.domradio.de/person/alfons-ariens, gelezen op 28 april 2023.
– Alphons Ariëns is ook vermeld op de website van ItaliaWikicom met een vrij uitvoerig bericht. Zie verder: https://italiawiki.com/pages/storia-di-enschede/alfons-ari-ns.html, gelezen op 27 maart 2023.
Met betrekking tot de Ariënsprijs voor Diaconie 2022 verschenen nog de volgende artikelen:
– Luuk van den Einden, ‘Ariënsprijs voor ontmoetingshuis Deventer’, in ‘Katholiek Nieuwsblad’, 39(2022)43, 28 oktober, pag. 9.
– Francesco Paloni, ‘De naakten kleden – Goede kleding geeft gevangenen een gevoel van waardigheid’, onderdeel van een serie artikelen ‘Barmhartigheid in onbarmhartige tijden – Kerstmis 2022’ over de Werken van Barmhartigheid in: ‘Katholiek Nieuwsblad’, 39(2022)51-52, vrijdag 23 december, pag. 8-9; gesprek met de werkgroep diaconie en caritas van de H. Drie-eenheidparochie in Nieuwegein, tevens de runner-up van de Ariëns Prijs voor Diaconie Aartsbisdom Utrecht.
– Voor een algemeen overzicht zie: Persoverzicht van de Ariëns Prijs voor Diaconie 2022. Persmeldingen in 2021 en 2022 voor zover bekend bij Hub Crijns per 26 november 2022. Dit privé overzicht omvat meer dan 200 vermeldingen.
- Journalist Theo Krabbe nam afscheid van TCTubantia. Naar aanleiding daarvan verscheen een interview met hem in de editie van 30 mei. Dit staat ook op het internet:
– Toneelschrijver en regisseur Gerard Cornelisse maakt plannen voor een groots theaterstuk in 2025 wanneer Enschede zijn 700-jarig bestaan viert, met daarin een prominente rol voor Ariëns. Aldus een krantenartikel van 19 mei 2023 in TCTubantia.
-----
– Dhr. G. van der Meulen heeft twee lezingen over Ariëns gehouden in zijn woonplaats Heiloo.
- Steun het Ariëns Comité: NL67 RABO 0118 0417 38