Preek Mgr T. Hoogenboom Ariënsherdenking Enschede
16 november 2025, Zondag 33 (C)
Pelgrims van Hoop
Inleiding
Broeders en zusters,
Het Heilig Jaar dat paus Franciscus heeft aangekondigd draagt het motto Pelgrims van Hoop.
Wij worden als pelgrims van hoop, samen onderweg, gedragen door de zon van gerechtigheid, verbonden door de liefde van Christus, en geïnspireerd door het voorbeeld van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
Moge dit Heilig Jaar ons allen sterken, zodat wij werkelijk pelgrims van hoop zijn: mensen die leven vanuit Gods belofte, die elkaar dragen, en die bouwen aan een wereld waarin Gods licht zichtbaar wordt en wordt doorgegeven
Preek
Broeders en zusters,
Als pelgrims zijn wij onderweg, wij zijn niet thuis in deze wereld, maar op reis naar God. Het pelgrimeren is niet slechts een fysieke tocht, maar een geestelijke weg, een levenshouding.
En hoop is het licht dat ons pad verlicht. Hoop is geen vluchtige emotie, maar een deugd, een goddelijke kracht die ons draagt. Vandaag horen wij in de lezingen hoe God ons uitnodigt om juist in tijden van beproeving pelgrims van hoop te zijn.
Wij zijn mensen die niet stilstaan, maar die zich laten leiden door een belofte die groter is dan wijzelf. Hoop is het licht dat ons pad verlicht, het kompas dat ons richting geeft, het anker dat ons vasthoudt wanneer stormen ons dreigen te overspoelen. Hoop is geen vluchtige emotie, geen oppervlakkig optimisme dat kan breken bij tegenslag, maar een goddelijke deugd, een kracht die ons draagt en die ons telkens opnieuw doet opstaan.
Als pelgrims kunnen tegenslag en duisternis ons pad kruisen. De profeet Maleachi spreekt over de dag van de Heer als een vuur dat alles zuivert en als een zon die genezing brengt: “Voor u die mijn Naam vreest, zal de zon van gerechtigheid opgaan, met genezing onder haar vleugels.” Het beeld van de zon is een beeld van hoop: na de nacht komt de dag, na de duisternis straalt het licht.
Hoop is weten dat het kwaad niet het laatste woord heeft, maar dat Gods gerechtigheid zal doorbreken. Het vuur dat zuivert kan ons beangstigen, maar het is tegelijk een teken dat God niet berust in het kwaad. Hij wil ons vernieuwen, ons reinigen, ons genezen. Hoop is dus niet blind voor lijden, maar ziet er doorheen naar de belofte van nieuw leven.
Paulus schrijft aan de christenen van Tessalonica dat hij moed put uit hun standvastigheid en bidt dat hun liefde overvloedig mag groeien. Hoop is hier niet alleen een persoonlijke kracht, maar een wederzijdse bemoediging. Wij dragen elkaar, wij houden elkaar staande. Hoop leeft in de gemeenschap, in de Kerk, waar wij elkaar optillen wanneer iemand dreigt te vallen.
Hoop is relationeel: zij bloeit in de ontmoeting, in het samen dragen van lasten, in het samen vieren van vreugde. Paulus laat zien dat hoop niet slechts een innerlijke houding is, maar een dynamiek die de gemeenschap levend houdt.
En Jezus zelf spreekt in het evangelie over de verwoesting van de tempel en over vervolgingen. Hij zegt: “Geen haar van uw hoofd zal verloren gaan. Door standvastigheid zult u uw leven winnen.” Wat een krachtige belofte!
Hoop is hier volharding, trouw blijven, ook wanneer alles lijkt te wankelen. Hoop is vertrouwen dat God ons vasthoudt, zelfs wanneer de fundamenten van ons bestaan schudden. Het is de zekerheid dat wij niet vallen in de leegte, maar dat wij gedragen worden door een liefde die sterker is dan dood en verwoesting.
Paus Franciscus zegt over het Heilig Jaar: “Het Jubileum zal ons sterken in het geloof, ons helpen de Verrezen Christus midden in ons leven te herkennen en ons veranderen in pelgrims van de christelijke hoop.” Hoop is een anker, stevig vastgehouden, dat ons verbindt met Christus.
Paus Leo XIV benadrukte dat echte hoop niet teleurstelt, omdat zij geworteld is in Christus’ opstanding. Optimisme kan breken, maar hoop blijft, omdat zij uit God komt. Hier raken wij aan de kern van de christelijke traditie: hoop is een goddelijke deugd. Samen met geloof en liefde richt zij ons hart op God. Zij geeft ons de kracht om te leven vanuit Gods belofte van eeuwig leven, ook wanneer wij door beproevingen gaan. Zij is geen illusie, maar een zekerheid: God is trouw, en wie op Hem vertrouwt, zal niet beschaamd worden.
Thomas van Aquino zegt “Hoop is de deugd waardoor wij, gesteund door het goddelijke, de eeuwige zaligheid verwachten.” Dit citaat laat zien dat hoop een goddelijke kracht die ons optilt boven onszelf. Hoop is een deugd die ons hart richt op het eeuwige leven, maar die tegelijk ons handelen in het heden bezielt. Zij is een brug tussen heden en toekomst, tussen aarde en hemel, tussen ons beperkte bestaan en Gods oneindige trouw.
Ariëns wist dat Gods belofte van gerechtigheid niet alleen voor de hemel was, maar ook zichtbaar moest worden in de samenleving. Hij gaf handen en voeten aan hoop, door concrete daden van liefde en solidariteit.
In de apostolische exhortatie Dilexi te van paus Leo XIV wordt benadrukt dat werken van barmhartigheid niet slechts losse daden van liefdadigheid zijn, maar wezenlijke uitingen van het christelijk geloof. Het gaat om het herkennen van Christus in de armen, zieken en gemarginaliseerden, en om een actieve inzet voor hun waardigheid.
Al meer dan een eeuw geleden gaf Alphons Ariëns hier in Nederland een concreet voorbeeld van: hij zag de sociale nood van arbeiders in de textielindustrie en zette zich in voor hun rechtvaardige behandeling. Hij richtte vakverenigingen op, stimuleerde coöperaties en pleitte voor betere arbeidsomstandigheden. Daarmee verbond hij katholieke spiritualiteit met sociale actie en structurele hervorming. Zijn werk laat zien dat barmhartigheid niet beperkt blijft tot persoonlijke zorg, maar ook vraagt om maatschappelijke verandering. Zo komen de oproep van Dilexi te en de inzet van Ariëns samen in een visie waarin geloof en gerechtigheid hand in hand gaan, gericht op een menswaardige samenleving. Zo zien wij dat hoop altijd verbonden is met actie.
Broeders en zusters, wij leven vandaag in een wereld vol onzekerheid: oorlogen, klimaatcrisis, ongelijkheid. Juist nu is hoop nodig. Niet een oppervlakkig optimisme, maar de diepe hoop die geworteld is in Christus.
Hoop die ons doet volharden, die ons geïnspireerd door de Dienaar Gods Alphons Ariëns doet werken aan gerechtigheid, die ons elkaar doet bemoedigen. Hoop die ons maakt tot pelgrims, onderweg naar God, maar ook onderweg naar een wereld waarin Gods gerechtigheid zichtbaar wordt.
Wij kunnen leren van Ariëns dat hoop niet alleen een innerlijke kracht is, maar ook een sociale kracht. Hoop schept gemeenschap, hoop bouwt bruggen, hoop bevordert solidariteit. Hoop maakt ons tot pelgrims die niet alleen naar de hemel kijken, maar ook naar de aarde, en die Gods belofte zichtbaar maken in concrete daden.
Zo worden wij pelgrims van hoop, samen onderweg, gedragen door de zon van gerechtigheid, verbonden door de liefde van Christus, en geïnspireerd door het voorbeeld van Alphons Ariëns.
Amen.
Ariënsherdenkingsviering in de Jacobuskerk Enschede
Ariëns Comité 2025
Graag willen wij u in het kort een overzicht geven van een aantal van onze activiteiten in het afgelopen jaar.
- We hebben in Maarssen eind augustus de herdenkingsviering gehouden op de begraafplaats bij het graf van Alphons Ariëns en in de H Hartkerk.
- We gebruiken een nieuw relikwie gedachtenisprentje van Alphons Ariëns en gebruiken de hernieuwde gebedsfolder. Bidprentjes en folders zijn achterin de kerk op onze stand verkrijgbaar. De vertalingen in het Engels en Italiaans vindt U op onze website: www.arienscomite.nl.
Dit jaar zijn is de achtste Ariëns Prijs voor Diaconie 2025 uitgereikt. Op 25 oktober zijn uit 32 genomineerden twee winnaars uit de bus gekomen en een PublieksPrijs. Alle informatie en foto’s staan ook op de website van het Aartsbisdom onder Ariëns Prijs voor Diaconie.
- De Ariëns Lezing 2025 is dit jaar gehouden in Enschede op 19 september in het kader van 700 jaar Enschede. Dick Buursink heeft ons via het verhaal van zijn grootvaders meegenomen naar de sociaal economische omstandigheden van de tijd, waarin Alphons Ariëns zijn sociale acties opzette in Enschede. U kunt het verhaal lezen op onze website.
- Wij vertellen u elk jaar over de voortgang van het proces tot zaligverklaring in Rome. We zijn doende met het schrijven van een nieuwe Positio Causae. Inmiddels zijn vijf hoofdstukken klaar, vertaald en goedgekeurd. Aan het laatste hoofdstuk wordt gewerkt. Met de relator zijn alle documenten vergeleken tussen Rome en ons hier in Nederland. De aartsbisschop gaat twee kerkelijke Commissies instellen, die het gebruik van de historische bronnen toetst en nagaat of er geen formele cultus is rond Alphons Ariëns. We hopen alle werk in 2027 te kunnen afronden.
Sinds de oprichting in 1893 door kapelaan Alphons Ariëns heeft de Leo Harmonie in Enschede vele herdenkingen rond Ariëns opgeluisterd met haar muzikale klanken. Helaas eindigt het verhaal van de Harmonie dit jaar omdat besloten is tot opheffing. Er is te weinig aanwas van jonge leden. Daarom is het fijn dat enkele leden van de Harmonie dit jaar nog de Ariënsgedachtenisviering muzikaal willen ondersteunen.
- We ontvingen dit jaar diverse kunstvoorwerpen m.b.t. Ariëns en andere bijdragen voor ons Ariëns archief en bezochten verschillende mensen rond hun devotie voor Ariëns.
- Oproep tot getuigenis van devotie. Van zowel levende devotie tot Ariëns als van bijzondere tekenen op voorspraak van Alphons Ariëns wil het Ariëns-Comité getuigenissen inzamelen.. Het Ariëns-Comité ontvangt graag uw brief, voorzien van volledige naam en contactgegevens, waarin u getuigenis geeft over de devotie, het geloof, de voorspraak, de ontvangen gunst.
- De belangstelling voor Ariëns groeit. We hebben aanwijzingen dat de devotie tot Ariëns is toegenomen, zelfs internationaal. De Maria-Ariëns kapel in deze kerk trekt vele bezoekers. U kunt meehelpen door uw gebed of uw voorspraak bij Alphons Ariëns.
Het Ariëns-Comité november 2025
Ariënsherdenking in Enschede op 16 november.
LANDELIJKE ARIËNS-HERDENKING 2025
Sinds zijn overlijden op 7 augustus 1928 bestaat in Maarssen de jaarlijkse traditie om Alphons Ariëns te gedenken rond zijn sterfdag. In de jaren tachtig van de vorige eeuw is besloten om de landelijke Ariëns herdenking ook te vieren in Enschede, en wel in de Jacobuskerk, waar Alphons Ariëns vijftien jaar als kapelaan gewerkt heeft.
De jaarlijkse Ariënsgedachtenis-viering zal dit jaar weer plaatsvinden op de derde zondag van november, te weten 16november a.s. Zoals gebruikelijk wordt deze eucharistieviering gehouden in de Sint Jacobus de Meerdere-kerk aan de Oude Markt 1 te Enschede. Aanvang 11.00 uur.
De celebranten zullen zijn mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop van het aartsbisdom Utrecht, en P. Kuipers, pastoor van de samenwerkende parochies van Zuidoost-Twente. Zij zullen worden geassisteerd door de diakens Th.H.M. Reuling ofs (Didam) en J.A.M. Nieuwenhuis (Baarn).
Muzikale medewerking verleent o.a. Het Binnenstads Jacobus koor.
Het thema van de viering is: “Pelgrims van hoop”, daarmee aansluitend bij het Heilig Jaar 2025.
Na de H. Mis is iedereen welkom in het parochiecentrum achter de kerk voor een informeel samenzijn. Er zullen ook boeken en kaarsen te koop zijn.
U bent van harte uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de Ariëns herdenking 2025.
Alphons Ariëns (1860-1928) was priester van het aartsbisdom Utrecht en lid van de Derde Orde van St. Franciscus. Als kapelaan in Enschede (1886-1901), pastoor in Steenderen (1901-1908) en pastoor te Maarssen (1908-1926) heeft hij zich ingezet voor het welzijn van arbeiders, de positie van vrouwen en het bestrijden van alcoholisme, in de geest van de katholieke sociale leer. Voor meer informatie over Alphons Ariëns zie www.arienscomite.nl
Hoogachtend,
het Ariëns Comité
Ariënsherdenkingen sinds 1928
Woord van Welkom Ariens-gedachtenisviering 2024
Beste mensen, goedemorgen,
Hartelijk welkom namens het Ariëns-Comité bij deze Ariëns gedachtenisviering. Wij herdenken vandaag de zesennegentigste sterfdag van Alphons Ariëns. We organiseren diverse herdenkingen en activiteiten en verwijzen u daarvoor naar het inlegvel in het misboekje en naar onze website. We zoeken mensen uit Enschede of Twente, die mee willen doen in ons bestuur en een nieuw te vormen Ariëns Twentse werkgroep.
We hebben een schilderij verworven met afbeelding van de oude Jacobuskerk uit de tijd van kapelaan Alphons Ariëns, dat voor 1918 door Fedor Knegten is geschilderd. Het schilderij is na restauratie door restaurateur Meuwissen uit Maarn geschonken aan de Jacobus kerk. We ontvingen dit jaar diverse bijdragen voor ons Ariëns archief en bezochten verschillende mensen rond hun devotie voor Ariëns en kunstvormen rond Ariëns.
Wij vertellen u elk jaar ook over de voortgang van het proces tot zaligverklaring in Rome. We vorderen in het maken van de Positio Causae, vertalen onderdelen telkens in het Italiaans en stemmen af met de postulator en relator in Rome. Op 30 oktober heeft het recente overleg plaatsgevonden met relator Praskiewiecz. Het laatste hoofdstuk over de fama sanctitatis ofwel de geschiedenis van de devotie is gevorderd vanaf 1928 tot en met 1945 met alle achterliggende brondocumenten. Het bronmateriaal voor de jaren erna is inmiddels bij elkaar gezocht.
Graag vragen we uw aandacht voor onze oproep tot getuigenis van devotie. Voor zowel de levende devotie tot Ariëns als bijzondere tekenen daarvan wil het Ariëns-Comité getuigenissen inzamelen. Misschien zijn er mensen die een bijzondere gebeurtenis aan Ariëns’ voorspraak toeschrijven of regelmatig tot hem bidden. Misschien zijn er mensen die er vanuit hun geloof en devotie van overtuigd zijn dat er op voorspraak van Ariëns iets bijzonders is gebeurd of een gebedsverhoring heeft plaatsgevonden. Het Ariëns Comité ontvangt graag een brief, voorzien van volledige naam en contactgegevens, waarin getuigenis wordt gegeven over de devotie, het geloof, de voorspraak, de ontvangen gunst. Die brief kunt u ook aan ons mailen. U vindt onze adressen op onze site.
We wensen elkaar een goede Ariëns gedachtenis viering toe.
Het Ariëns-Comité
